Thảm họa lật tàu Vịnh Xanh 58 tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh, là một sự kiện đau thương và gây ra tổn thất to lớn về sinh mạng, để lại hậu quả không thể khắc phục. Tuy nhiên, trong thời gian tang tóc, một số hành vi dựng chuyện và chế ảnh sai sự thật liên quan đến thảm kịch này đã xuất hiện trên mạng xã hội. Những hành vi này không chỉ thể hiện sự vô cảm và thiếu đạo đức mà còn có thể phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, đã đưa ra quan điểm rằng việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chế ảnh, dựng chuyện về thảm kịch nhằm mục đích tăng tương tác trên mạng xã hội là hành vi không chỉ trái với thuần phong mỹ tục và đi ngược lại với những giá trị đạo đức cơ bản của xã hội, mà còn là hành vi vi phạm pháp luật và cần bị xử lý nghiêm.
Theo quy định tại Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ, cá nhân hoặc tổ chức cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân lên mạng xã hội có thể bị xử phạt hành chính. Mức phạt áp dụng cho cá nhân vi phạm là từ 5-10 triệu đồng, và đối với tổ chức vi phạm là từ 10-20 triệu đồng. Ngoài ra, chủ thể vi phạm còn bị buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn do thực hiện hành vi vi phạm.
Trong trường hợp hành vi bị xác định gây hậu quả nghiêm trọng trong xã hội, như làm hoang mang dư luận, gây phẫn nộ, bức xúc trong nhân dân, tạo tâm lý tiêu cực cho gia đình nạn nhân hay dẫn tới khó khăn, cản trở cho công tác cứu hộ, người vi phạm có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015. Mức phạt có thể áp dụng là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp hành vi gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 2-7 năm.
Rõ ràng, trong bối cảnh thông tin sai lệch và các hành vi vô cảm lan tràn trên mạng xã hội, việc tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm là cần thiết để đảm bảo môi trường mạng an toàn và lành mạnh, cũng như để tôn vinh các giá trị đạo đức và pháp luật trong cộng đồng.
Để ngăn chặn và xử lý hiệu quả các hành vi này, không chỉ cần sự vào cuộc của cơ quan chức năng mà còn đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội trong việc nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm khi tham gia mạng xã hội. Mọi hành động, dù nhỏ cũng có thể góp phần xây dựng một xã hội văn minh và tiến bộ.