Iran vừa lên tiếng chỉ trích châu Âu vì đã không thực hiện đúng cam kết trong thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015. Đồng thời, quốc gia này cũng tuyên bố không có kế hoạch nối lại các cuộc đàm phán với Mỹ trước thềm cuộc họp sắp tới với các nước châu Âu tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Thỏa thuận hạt nhân năm 2015 được ký kết giữa Iran và các nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, cùng với Đức. Thỏa thuận này đặt ra các giới hạn đối với chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với quốc gia Trung Đông này. Tuy nhiên, thỏa thuận đã sụp đổ vào năm 2018 khi Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran, Esmaeil Baqaei, đã lên tiếng chỉ trích các bên châu Âu vì đã thực hiện sai lầm và tắc trách trong việc thực thi thỏa thuận hạt nhân. Phát biểu này được đưa ra ngay trước cuộc họp giữa các quan chức Iran và đại diện của Anh, Pháp, Đức nhằm bàn thảo về tương lai của thỏa thuận hạt nhân.
Ba cường quốc châu Âu đã đe dọa kích hoạt cơ chế ‘snapback’ của Liên hợp quốc – một quy trình có thể khôi phục lệnh trừng phạt quốc tế đối với Tehran. Lý do họ đưa ra là Iran đã vi phạm cam kết hạt nhân. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế cho biết Iran hiện là quốc gia duy nhất không sở hữu vũ khí hạt nhân nhưng lại làm giàu uranium tới mức 60%, cao hơn rất nhiều so với giới hạn 3,67% do thỏa thuận năm 2015 quy định.
Ông Baqaei khẳng định việc ba nước châu Âu kích hoạt cơ chế tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên hợp quốc là ‘vô nghĩa, không thể biện minh và vô đạo đức’. Ông lập luận rằng Iran chỉ bắt đầu giảm bớt việc tuân thủ cam kết sau khi các nước phương Tây không tuân thủ thỏa thuận.
Về quan hệ với Mỹ, ông Baqaei tuyên bố Iran không có ý định đối thoại với Washington sau khi vòng đối thoại thứ sáu bị hủy do tình hình an ninh. Bất chấp cáo buộc từ Mỹ và Israel rằng Iran đang âm thầm phát triển vũ khí hạt nhân, Tehran nhiều lần khẳng định chương trình hạt nhân của nước này hoàn toàn phục vụ mục đích dân sự.
Viễn cảnh khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015 hiện đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh này, Iran và các nước châu Âu đang chuẩn bị cho cuộc họp tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Mục tiêu của cuộc họp là tìm kiếm giải pháp để phá vỡ bế tắc và khôi phục thỏa thuận hạt nhân.
Trong khi đó, Mỹ đang tiếp tục duy trì các lệnh trừng phạt đối với Iran. Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thể hiện mong muốn khôi phục thỏa thuận hạt nhân 2015 nhưng vẫn chưa có bước tiến cụ thể nào được thực hiện.