Trong giai đoạn từ năm 2003 đến 2021, các hệ sinh thái trên Trái đất đã trải qua những biến đổi đáng kể. Sự thay đổi này thể hiện sự phân hóa rõ rệt giữa hệ sinh thái trên đất liền và ở đại dương. Trong khi các khu rừng trên đất liền phát triển mạnh mẽ, các loài thực vật biển lại suy giảm đáng kể. Nghiên cứu mới được thực hiện bởi Đại học Duke, công bố trên tạp chí Nature Climate Change, đã đưa ra những số liệu và phân tích cụ thể về xu hướng này.
Theo nghiên cứu, cây cối trên đất liền đã gia tăng khả năng quang hợp nhờ vào điều kiện khí hậu ấm hơn và lượng mưa nhiều hơn, đặc biệt tại các vùng ôn đới và vĩ độ cao. Điều này dẫn đến việc lượng carbon do thực vật trên đất liền hấp thụ đã tăng thêm 0,2 tỷ tấn mỗi năm trong giai đoạn này. Sự gia tăng này chủ yếu tập trung ở các khu rừng ôn đới và vùng rừng taiga tại các vĩ độ cao ở Bắc bán cầu, nơi khí hậu ấm lên đã kéo dài mùa sinh trưởng, tạo điều kiện cho cây cối hấp thụ nhiều carbon hơn.
Ngược lại, các loài tảo biển, chủ yếu tập trung ở vùng biển nhiệt đới và cận nhiệt đới, đã bị giảm khả năng quang hợp với mức giảm khoảng 0,1 tỷ tấn mỗi năm. Nguyên nhân chính của sự suy giảm này là do nước biển ấm lên, khiến nguồn dinh dưỡng bị hạn chế. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự đa dạng sinh học mà còn có thể làm suy yếu chuỗi thức ăn tại những khu vực này, gây ảnh hưởng xấu tới ngành đánh bắt thủy sản và kinh tế địa phương.
Kết quả cuối cùng là các hệ sinh thái trên đất liền đã chiếm ưu thế, dẫn đến lượng carbon được hấp thụ toàn cầu tăng trung bình 0,1 tỷ tấn mỗi năm từ 2003 đến 2021. Sự gia tăng này đóng vai trò then chốt trong việc ổn định khí hậu và cung cấp các tài nguyên sinh học quan trọng như lương thực, sợi vải cho con người.
Để thực hiện nghiên cứu này, nhóm các nhà khoa học đã sử dụng các dữ liệu vệ tinh để đánh giá mức độ quang hợp toàn cầu và phân tích nhiều yếu tố môi trường như nhiệt độ không khí và mặt biển, lượng mưa và độ sâu lớp nước hỗn hợp ở đại dương. Việc phân tích những dữ liệu này cho thấy sự cần thiết phải tiếp tục giám sát dài hạn cả hệ sinh thái trên đất liền và đại dương để hiểu rõ hơn về xu hướng tương lai.
Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng, nếu tình trạng suy giảm khả năng quang hợp của thực vật biển tại các vùng nhiệt đới tiếp tục, khả năng hấp thụ carbon ở các khu vực nhiệt đới có thể bị suy giảm nghiêm trọng. Điều này sẽ khiến tác động của biến đổi khí hậu càng trở nên trầm trọng hơn. Do đó, tìm ra các biện pháp ứng phó phù hợp và đảm bảo sự cân bằng bền vững của các hệ sinh thái trước những thách thức môi trường toàn cầu ngày càng gia tăng là điều vô cùng quan trọng.
Nhìn chung, nghiên cứu này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự thay đổi của các hệ sinh thái trên Trái đất trong giai đoạn hiện nay mà còn đóng góp vào việc xây dựng các chiến lược bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu trong tương lai.