Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang đứng trước những thách thức lớn chưa từng có. Các chính sách gần đây của Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã tạo ra áp lực đáng kể lên Tokyo. Một trong những vấn đề nóng hàng đầu là quyết định áp thuế 25% lên tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8 tới, được Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo. Quyết định này đã gây ra phản ứng dữ dội tại Tokyo.
Itsunori Onodera, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản, đã thẳng thắn tuyên bố rằng nội dung của lá thư thông báo thuế quan là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và bày tỏ sự “vô cùng phẫn nộ”. Phản ứng này cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình hình và tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ thương mại ổn định giữa hai quốc gia.
Không chỉ dừng lại ở lĩnh vực thương mại, Nhật Bản còn phải đối mặt với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Gần đây, Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến khu vực Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua “chuỗi đảo thứ hai” – một tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Trước hành động này, Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và thông báo cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu chúng xâm phạm không phận Nhật Bản.
Mỹ cũng đã đưa ra yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6% GDP cho quốc phòng. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động ở Tokyo và được xem là một thách thức khó khăn cho Nhật Bản trong việc cân đối ngân sách và chiến lược quốc phòng.
Trước những áp lực từ Mỹ và Trung Quốc, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng và củng cố quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc. Đồng thời, Tokyo cũng đang tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ để nâng cao năng lực phòng thủ và cạnh tranh của mình.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán rằng đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy Nhật Bản vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài.
Trong bối cảnh phức tạp này, Nhật Bản cần phải có những chiến lược và chính sách linh hoạt để duy trì mối quan hệ đồng minh với Mỹ, bảo vệ lợi ích quốc gia trước sự quyết đoán của Trung Quốc, và ổn định tình hình chính trị trong nước.
Nguồn