Ngày 22-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào cuối năm 2026. Lý do chính cho quyết định này được ông Trump đưa ra là UNESCO theo đuổi các giá trị mà ông cho là trái ngược với chính sách “nước Mỹ trước tiên” mà ông đang thúc đẩy.
Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ thực hiện động thái này. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi UNESCO vào năm 2018 với những lý do tương tự. Tuy nhiên, dưới thời Tổng thống Joe Biden, Mỹ đã quay trở lại tổ chức này. Việc rút khỏi UNESCO lần thứ hai này dự kiến sẽ có hiệu lực từ ngày 31-12-2026.
Phát ngôn viên Nhà Trắng, Anna Kelly, giải thích rằng Tổng thống Trump quyết định rút Mỹ khỏi UNESCO bởi tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mang tính chia rẽ. Những giá trị này được coi là không phù hợp với chính sách mà người dân Mỹ đã lựa chọn. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đưa ra quan điểm rằng việc Mỹ tiếp tục ở lại UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia. Họ cho rằng UNESCO đang thúc đẩy một chương trình nghị sự toàn cầu và các chính sách mang màu sắc ý thức hệ mà đối lập với chính sách đối ngoại ưu tiên nước Mỹ.
Ngay sau thông báo của Mỹ, Tổng Giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, đã bày tỏ sự tiếc nuối sâu sắc về quyết định này của Tổng thống Trump. Tuy nhiên, bà Azoulay cũng cho biết rằng điều này đã được lường trước và UNESCO đã chuẩn bị sẵn sàng cho tình huống này. Hiện tại, Mỹ chỉ đóng góp khoảng 8% vào ngân sách của UNESCO, và tổ chức này đã cố gắng đa dạng hóa nguồn tài trợ của mình.
UNESCO cũng cho biết rằng việc Mỹ rút khỏi tổ chức này sẽ có ảnh hưởng nhất định đến một số chương trình được Washington tài trợ. Mặc dù vậy, nhiều quốc gia khác đã lên tiếng cam kết tiếp tục ủng hộ và duy trì hoạt động của tổ chức này.
Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, đã viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.
Với việc Mỹ rút khỏi UNESCO, tương lai của một số chương trình và hoạt động của tổ chức này đang đứng trước những thách thức mới. Tuy nhiên, với sự cam kết từ nhiều quốc gia khác, UNESCO vẫn tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình trong việc thúc đẩy giáo dục, khoa học và văn hóa trên toàn thế giới.