Chuyển đổi xanh trong ngành du lịch đang trở thành xu hướng tất yếu tại Việt Nam, khi Đảng và Nhà nước đã đề ra các chủ trương, đường lối và chính sách nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành du lịch, bao gồm cả việc phát triển du lịch xanh. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 cũng đã đặt ra mục tiêu phát triển du lịch theo hướng bền vững và bao trùm, trên nền tảng tăng trưởng xanh.
Thực tế, trong nhiều năm qua, du lịch Việt Nam đã xác định rõ chiến lược phát triển du lịch xanh. Từ năm 2018-2019, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã phát động các doanh nghiệp du lịch chung tay bảo vệ môi trường và giảm thiểu rác thải nhựa. Sau đại dịch COVID-19, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã tập trung xây dựng và ban hành Bộ tiêu chí Du lịch xanh (VITA GREEN), áp dụng cho các điểm đến và doanh nghiệp du lịch hội viên trên cả nước.
Nhiều địa phương đã triển khai các mô hình du lịch xanh, mang lại hiệu quả tích cực. Điển hình như TP. Hội An đã kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp và du khách hạn chế và giảm thiểu đồ nhựa sử dụng một lần. Đảo Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh) đã triển khai thí điểm quy định du khách không mang chai nhựa, túi nilon, vật liệu có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường lên đảo. Những nỗ lực này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn nâng cao ý thức của du khách và cộng đồng địa phương về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi sang du lịch xanh tại Việt Nam cũng đối mặt với không ít khó khăn và thách thức. Để chuyển đổi và phát triển du lịch xanh, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp. Trước hết, cần thực hiện tốt công tác quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch, đảm bảo không phá vỡ hoặc điều chỉnh quy hoạch tùy tiện. Việc này sẽ giúp đảm bảo sự phát triển của du lịch không gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và xã hội.
Một giải pháp quan trọng khác là khuyến khích các nhà đầu tư và doanh nghiệp đầu tư vào du lịch có trách nhiệm, theo hướng đầu tư xanh và bền vững. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tạo ra những giá trị kinh tế và xã hội lâu dài. Cần kiểm soát chặt chẽ các hoạt động đầu tư, kinh doanh ‘núp bóng’ dưới hình thức các ‘dự án du lịch xanh’ nhưng thực chất là đầu cơ bất động sản, gây ra những hệ lụy cho môi trường và xã hội.
Để đẩy mạnh sự phát triển của du lịch xanh, cần đưa các tiêu chí xanh thành yêu cầu bắt buộc trong hoạt động du lịch. Việc này sẽ giúp đảm bảo rằng tất cả các hoạt động du lịch đều phải tuân thủ các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường. Đồng thời, cần xây dựng cơ chế giám sát và đánh giá độc lập việc tuân thủ các tiêu chí môi trường đối với doanh nghiệp du lịch, giúp đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong việc thực hiện các tiêu chí này.
Bên cạnh đó, chính sách khuyến khích về thuế, vốn vay ưu đãi cho những doanh nghiệp tiên phong áp dụng mô hình xanh cũng là một giải pháp quan trọng. Điều này sẽ giúp tạo ra động lực cho các doanh nghiệp đầu tư vào du lịch xanh, giảm thiểu gánh nặng tài chính và tạo ra những lợi ích lâu dài cho môi trường và xã hội.
Cuối cùng, việc thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về du lịch bền vững là cần thiết, giúp giám sát thực hiện các mục tiêu xanh, điều phối nguồn lực và tháo gỡ vướng mắc chính sách kịp thời cho các địa phương. Bên cạnh đó, việc tạo ra nhiều sản phẩm du lịch xanh, thân thiện với môi trường, du lịch có trách nhiệm cũng sẽ giúp tạo cơ hội việc làm và chia sẻ lợi ích với cộng đồng, đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam.