Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu.

Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Ngày 28/7, Bộ Công an đã phát đi cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới, được biết đến với tên gọi “bắt cóc online”. Đây là một phương thức được cho là khá tinh vi và nguy hiểm, nhắm vào học sinh, sinh viên cũng như những người trẻ nhẹ dạ, cả tin.

Theo thông tin từ Bộ Công an, thủ đoạn này liên quan đến việc các đối tượng lừa đảo có thể khiến nạn nhân bị khống chế, điều khiển như trong một vụ bắt cóc thật sự, mặc dù không có sự tiếp xúc trực tiếp. Vào ngày 26/7, Công an xã Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, đã ngăn chặn thành công một vụ lừa đảo với thủ đoạn “bắt cóc, tống tiền online”. Vụ việc liên quan đến một thiếu niên bị một nhóm người lạ gọi điện thông báo đang bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển khoản 250 triệu đồng để chuộc người.

Công an xã Thạch Hà đã nhanh chóng vào cuộc, phối hợp với các đơn vị khác để xác minh và tìm thấy cháu N, người bị lừa đảo, tại một khách sạn trên địa bàn. Cháu N cho biết đã bị một nhóm đối tượng gọi điện, tự xưng là công an và cáo buộc cháu liên quan đến đường dây rửa tiền. Các đối tượng yêu cầu cháu giữ bí mật, không thông báo với ai và thuê phòng khách sạn để “hợp tác điều tra”.

Bộ Công an phân tích, thủ đoạn lừa đảo này được dàn dựng bài bản qua 3 giai đoạn: gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là cán bộ công an và đưa ra cáo buộc bịa đặt; tạo tâm lý hoảng loạn và yêu cầu giữ bí mật; ép nạn nhân rời khỏi nơi ở và cắt đứt liên lạc. Sau đó, các đối tượng sẽ dựng kịch bản giả và yêu cầu chuyển tiền.

Trước tình hình trên, Bộ Công an khuyến cáo học sinh, sinh viên và phụ huynh cần cảnh giác, tuyên truyền cho người thân và bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương, không làm việc qua điện thoại và không yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng. Người dân cần báo ngay cho cơ quan công an khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo.

Đặc biệt, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo mới. Đồng thời, cơ quan công an cũng kêu gọi người dân hỗ trợ và phối hợp trong việc ngăn chặn và xử lý các vụ lừa đảo. Để biết thêm thông tin và cập nhật các cảnh báo mới nhất từ cơ quan chức năng, người dân có thể truy cập vào trang web chính thức của Bộ Công an hoặc liên hệ trực tiếp với cơ quan công an tại địa phương.

Cựu tiếp viên hàng không của American Airlines bị kết án 18,5 năm tù giam và 5 năm quản chế vì tội gắn thiết bị ghi hình bí mật vào nắp nhà vệ sinh trên máy bay để quay lén các cô gái. Thẩm phán Tòa án Quận Boston, Julia Kobick, đã mô tả hành vi của anh ta là “kinh khủng” và cho biết “sự ngây thơ của các nạn nhân trẻ em đã bị tước đoạt” vì hành động của anh ta.

Estes Carter Thompson III, cựu nhân viên hàng không, đã bị bắt vào tháng 1/2024 tại Lynchburg, Virginia, sau khi một bé gái 14 tuổi phát hiện ra thiết bị ghi hình bí mật trong nhà vệ sinh trên chuyến bay. Cảnh sát cáo buộc Thompson đã ghi âm 4 cô gái khác trong độ tuổi từ 7 đến 14 sử dụng nhà vệ sinh trên máy bay trong khoảng thời gian 9 tháng.

Trong bản ghi nhớ tuyên án, các luật sư của chính phủ Hoa Kỳ cho biết Thompson đã “cướp đi sự ngây thơ và niềm tin của 5 cô gái trẻ vào lòng tốt của thế giới và những người mà họ sẽ gặp trong đó, thay vào đó khiến họ phải chịu đựng nỗi sợ hãi, sự ngờ vực, bất an và nỗi buồn”. Thẩm phán Julia Kobick cũng đồng tình với nhận định này, bà cho rằng hành vi của Thompson là “tàn bạo” và “đã gây ra tổn hại nghiêm trọng cho các nạn nhân trẻ em”.

Thompson sẽ phải đối mặt với các hình phạt nghiêm khắc vì tội xâm phạm tình dục trẻ em và chiếm giữ hình ảnh khiêu dâm trẻ em. Việc anh ta bị bắt và kết án đã giúp ngăn chặn những hành vi lạm dụng tình dục trẻ em tương tự trong tương lai.