Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 77/2025/TT-BTC, quy định chi tiết về các dịch vụ kinh doanh chứng khoán và chuyển nhượng chứng khoán theo Nghị định số 181/2025/NĐ-CP. Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 30/7/2025.

Thông tư quy định rõ các dịch vụ kinh doanh chứng khoán không chịu thuế Giá trị gia tăng (GTGT). Cụ thể, các dịch vụ không chịu thuế GTGT gồm môi giới chứng khoán tại công ty chứng khoán; nhận ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân; quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán; dịch vụ giao dịch chứng khoán trực tuyến; dịch vụ cho khách hàng vay tiền mua chứng khoán; dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán tại công ty chứng khoán.

Bên cạnh đó, các hoạt động như dịch vụ giao dịch chứng khoán; dịch vụ kết nối trực tuyến; dịch vụ sử dụng thiết bị đầu cuối tại Sở giao dịch chứng khoán; dịch vụ vay và cho vay chứng khoán; lưu ký chứng khoán; bù trừ; thanh toán giao dịch chứng khoán; xử lý lỗi; sửa lỗi sau giao dịch; quản lý tài sản ký quỹ; quản lý vị thế tại thành viên lưu ký; thành viên bù trừ; Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam và công ty con cũng thuộc diện không chịu thuế GTGT.

Không chỉ dừng lại ở đó, các dịch vụ như thanh toán gốc; lãi; tiền mua lại trái phiếu Chính phủ; công trái Xây dựng Tổ quốc; trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh; trái phiếu chính quyền địa phương; tín phiếu kho bạc cũng không chịu thuế GTGT.

Hoạt động tự doanh chứng khoán tại công ty chứng khoán; đầu tư; góp vốn; phát hành; chào bán các sản phẩm tài chính; chứng quyền có bảo đảm; giao dịch tạo lập thị trường cũng được quy định là không chịu thuế GTGT.

Ngoài ra, các dịch vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán; các dịch vụ gắn với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán theo quy định tại khoản 3 Điều 86 Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14 và được thể hiện trên hợp đồng bảo lãnh phát hành chứng khoán cũng thuộc diện không chịu thuế GTGT.

Thông tư cũng quy định về các dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán; quản lý quỹ đầu tư chứng khoán; quản lý danh mục đầu tư chứng khoán là các hoạt động không chịu thuế GTGT.

Về chuyển nhượng chứng khoán, Thông tư quy định các dịch vụ chuyển nhượng chứng khoán bao gồm chuyển nhượng chứng khoán thực hiện qua hệ thống giao dịch chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán; chuyển quyền sở hữu chứng khoán ngoài hệ thống của Sở giao dịch chứng khoán; chuyển khoản chứng khoán; đấu giá; đấu thầu; chào bán cạnh tranh; dựng sổ.

Đề xuất thay đổi cách thu thuế trên giao dịch bán chứng khoán từ 0,1% trên mọi giao dịch sang thu 20% trên lợi nhuận ròng thực nhận đang gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng đầu tư. Tuy nhiên, việc hướng tới một phương pháp tính thuế mới được cho là một bước tiến cần thiết cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cách tính thuế hiện hành có ưu điểm là đơn giản, dễ dàng thực hiện, nhưng nó cũng dẫn đến những nghịch lý. Một trong những bất hợp lý nổi bật là nhà đầu tư bán cắt lỗ vẫn phải nộp thuế. Điều này đi ngược lại nguyên tắc cơ bản của thuế thu nhập, vốn chỉ đánh thuế khi có lợi tức. Vì vậy, việc chuyển đổi sang đánh thuế trên lợi nhuận thực tế được xem là một sự sửa chữa cần thiết. Điều này không chỉ đảm bảo công bằng mà còn phản ánh đúng bản chất của hoạt động đầu tư vốn đầy rủi ro.

Một trong những điểm nóng trong cuộc tranh luận hiện nay là mức thuế suất 20% dự kiến. Mức thuế này có thể được coi là cao đối với một số nhà đầu tư. Tuy nhiên, cũng cần xem xét và so sánh với các mức thuế của các loại hình đầu tư khác và tính cạnh tranh trong khu vực. Mục tiêu là tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn, không chỉ cho nhà đầu tư cá nhân mà còn cho nhà đầu tư nước ngoài, từ đó tăng sức cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới.

Để thực hiện chính sách này một cách hiệu quả, cần có một lộ trình áp dụng từ từ, kết hợp với việc xây dựng một biểu thuế lũy tiến linh hoạt hơn. Điều quan trọng là phải duy trì một cuộc đối thoại sâu rộng và thực chất với các thành viên thị trường. Qua đó, có thể giải quyết các vướng mắc, lắng nghe nhiều góc nhìn khác nhau, và xây dựng một chính sách thuế phù hợp với thực tế và đáp ứng được nhu cầu phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Theo nhiều chuyên gia, thị trường chứng khoán càng trở nên hấp dẫn với nhà đầu tư cá nhân, thì cũng càng hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài. Điều này không chỉ giúp tăng cường sức cạnh tranh mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của thị trường. Vì vậy, việc cân nhắc và xây dựng một chính sách thuế hợp lý, vừa đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, vừa khuyến khích và hỗ trợ hoạt động đầu tư, là yếu tố then chốt.

Tóm lại, việc đề xuất thay đổi cách thu thuế trên giao dịch bán chứng khoán là một bước tiến quan trọng. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện một cách linh hoạt và phù hợp với thực tiễn, nhằm đảm bảo công bằng, cạnh tranh và phát triển bền vững cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Việc tính thuế lợi nhuận khi mua bán chứng khoán cần được xem xét kỹ lưỡng vì ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động đầu tư và thị trường chứng khoán.