Thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được mốc 10,2 triệu tài khoản giao dịch tính đến ngày 30/6/2025, với nhà đầu tư cá nhân chiếm phần lớn, lên tới 99,82% và đóng góp hơn 80% giá trị giao dịch. Sự thống trị của nhà đầu tư cá nhân không chỉ dừng lại ở số lượng tài khoản mà còn ở vai trò chi phối thanh khoản và vận hành thị trường.

Đáng chú ý, theo bà Nguyễn Ngọc Linh, Tổng Giám đốc Công ty CP Chứng khoán DNSE, có tới 95% nhà đầu tư cá nhân đang chịu lỗ. “Tuổi thọ” trung bình của một nhà đầu tư trên thị trường thường chỉ kéo dài khoảng hai năm. Bà Linh chia sẻ: “Chúng tôi cảm thấy thật đáng tiếc khi nhiều nhà đầu tư đã tiếp cận tới cơ hội tăng trưởng tài sản mà phải từ bỏ sau hai năm ‘bơi’ trong thị trường mà không có nơi để tiếp sức”.

Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam, cho rằng tỷ lệ áp đảo của nhà đầu tư cá nhân phản ánh đặc điểm văn hóa đầu tư ở các nước Á Đông. Nhóm nhà đầu tư cá nhân dễ bị tổn thương trước các biến động thị trường. Khả năng chống đỡ rủi ro của họ khi thị trường có biến động không cao bằng các định chế, làm cho mức độ phức tạp của thị trường càng lớn hơn.

Để nâng cao nhận thức và năng lực đầu tư của nhà đầu tư cá nhân, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã triển khai nhiều giải pháp. Cụ thể, UBCKNN đã cải thiện khung pháp lý và minh bạch hóa thông tin để nâng cao khả năng tiếp cận và độ tin cậy cho nhà đầu tư quốc tế. Thông tin bằng tiếng Anh được triển khai ngày càng đồng bộ, góp phần giúp nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng và minh bạch hơn.

Bên cạnh đó, các chương trình đào tạo, hội thảo, truyền thông chính thống về tài chính cá nhân và đầu tư chứng khoán được cho là rất cần thiết, từ đó giúp hình thành lực lượng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, hiểu biết và đồng hành lâu dài với thị trường. Phát triển các định chế tài chính trung gian như quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm là hết sức cần thiết nhằm dẫn dắt dòng vốn trên thị trường theo hướng bền vững hơn.

Ông Hoàng Thế Hưng, thành viên Hội đồng quản trị Ngân hàng Eximbank, cho rằng muốn có nhà đầu tư chất lượng thì trước hết phải tạo ra môi trường đầu tư chất lượng. Điều này đòi hỏi cả thị trường phải có “rổ hàng hóa” tốt và cơ chế vận hành minh bạch. Về phía cơ quan quản lý, nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng một môi trường đầu tư minh bạch và công bằng. Cần có các công cụ cảnh báo sớm những hành vi bất thường trên thị trường như thao túng, làm giá… Như vậy mới tạo được niềm tin cho nhà đầu tư và thu hút dòng vốn nước ngoài.

Chuyên nghiệp hóa nhà đầu tư cá nhân không chỉ là yêu cầu đặt ra để thị trường chứng khoán phát triển bền vững, mà còn là một phần không thể thiếu trong lộ trình nâng hạng thị trường. Khi nhà đầu tư cá nhân được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng, họ không chỉ tự bảo vệ được mình trước rủi ro mà còn trở thành lực đẩy quan trọng thúc đẩy thị trường minh bạch, ổn định và hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.

Xu hướng đầu tư khí hậu đang trải qua một sự chuyển biến đáng kể trên toàn cầu. Một khảo sát thường niên gần đây của Robeco, mang tên ‘Global Climate Investing Survey 2025’, đã chỉ ra rằng nhiều nhà đầu tư quốc tế đang hướng sự chú ý đến châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương như những điểm đến tiềm năng cho các cơ hội đầu tư khí hậu, thay vì tiếp tục tập trung vào Mỹ.

Theo khảo sát này, sự thay đổi trong ưu tiên đầu tư khí hậu có nguồn gốc từ chính sách mới của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump. Cuộc khảo sát toàn cầu với 300 tổ chức đầu tư, quản lý tổng tài sản lên tới hơn 31 nghìn tỷ USD, đã tiết lộ một sự sụt giảm rõ rệt trong việc xem xét biến đổi khí hậu như một yếu tố trọng tâm trong chính sách đầu tư. Cụ thể, tỷ lệ này đã giảm từ 62% năm ngoái xuống còn 46% năm nay.

Sự giảm này thể hiện rõ nhất tại Bắc Mỹ, nơi chỉ có 23% tổ chức đầu tư coi khí hậu là ưu tiên hàng đầu, thấp hơn đáng kể so với 62% ở châu Âu và 59% ở châu Á – Thái Bình Dương. Nguyên nhân chính được xác định là do sự thay đổi trong chính sách khí hậu tại Mỹ. Có gần 60% nhà đầu tư cho biết họ sẽ chờ đợi các chính sách mới từ Washington trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Tuy nhiên, đa số các nhà đầu tư vẫn tin rằng tác động tiêu cực từ chính sách mới của Mỹ chỉ là tạm thời. Có tới 56% kỳ vọng rằng đà chuyển đổi khí hậu toàn cầu sẽ phục hồi sau khi chính quyền hiện tại kết thúc nhiệm kỳ, và 53% nhận định rằng ảnh hưởng này sẽ không kéo dài.

Xu hướng dịch chuyển vốn đầu tư ngày càng trở nên rõ rệt. Kết quả khảo sát cho thấy 58% nhà đầu tư châu Âu, 62% nhà đầu tư châu Á – Thái Bình Dương và 38% nhà đầu tư Bắc Mỹ cho biết họ sẽ ưu tiên tìm kiếm cơ hội đầu tư khí hậu ngoài thị trường Mỹ.

Dù vậy, 39% nhà đầu tư vẫn dự kiến tăng phân bổ vốn vào các giải pháp khí hậu. Tuy nhiên, khảo sát cũng chỉ ra các rào cản lớn đối với đầu tư vào thích ứng khí hậu, bao gồm thiếu sản phẩm đầu tư phù hợp, khó tìm doanh nghiệp đủ tin cậy và lo ngại về lợi suất rủi ro cạnh tranh.

Chiến lược gia Lucian Peppelenbos của Robeco nhận định: ‘Dù nhiều nhà đầu tư vẫn cam kết với mục tiêu khí hậu, mức độ ưu tiên toàn cầu đang giảm. Điều này cho thấy tầm quan trọng của sự kiên định và linh hoạt, đặc biệt khi bối cảnh chính sách và thị trường thay đổi nhanh chóng’.

Khối ngoại trở lại mạnh mẽ, mua ròng khoảng 13.500 tỷ đồng trong 3 tuần tháng 7, đón đầu kỳ vọng nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Sau hơn một năm bán ròng liên tiếp, khối nhà đầu tư nước ngoài đang có dấu hiệu quay trở lại thị trường chứng khoán Việt Nam với quy mô mua ròng ấn tượng. Tính đến hết phiên giao dịch ngày 18/7, khối ngoại đã mua ròng khoảng 13.500 tỷ đồng chỉ trong 3 tuần giao dịch của tháng 7. Diễn biến này đánh dấu bước ngoặt quan trọng, mở ra kỳ vọng về một chu kỳ hút vốn mới của thị trường.

Từ chuỗi bán ròng kéo dài đến mua ròng mạnh, trước đó, trong 6 tháng đầu năm 2025, khối ngoại bán ròng khoảng 41.000 tỷ đồng (tương đương 1,5 tỷ USD), nối dài xu hướng rút vốn đã kéo dài từ năm 2023 với đỉnh điểm là chuỗi 15 tháng bán ròng liên tiếp. Tuy nhiên, bắt đầu từ tháng 5, lực bán từ nhà đầu tư nước ngoài đã chững lại và đến tháng 7, dòng tiền ngoại đã có dấu hiệu đảo chiều mạnh.

Ông Nguyễn Trọng Đình Tâm – Phó Giám đốc Khối Phân tích, Công ty Chứng khoán ASEAN (ASEANSC) nhận định đây không phải là một sự đảo chiều ngẫu nhiên, mà xuất phát từ ba yếu tố nền tảng. Thứ nhất, kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng mạnh trở lại. Theo Tổng cục Thống kê, GDP quý II/2025 tăng 7,96%, mức cao nhất kể từ năm 2022. Chính sách tài khóa mở rộng, miễn giảm thuế phí, thúc đẩy đầu tư công và lãi suất điều hành ổn định ở mức thấp đã tạo nền tảng vĩ mô hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài. Cùng với đó, tăng trưởng tín dụng năm nay có thể vượt mục tiêu 16%, và vốn FDI đăng ký riêng tháng 6 đạt gần 6 tỷ USD, tăng 46% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thị trường phái sinh phát triển vượt kỳ vọng sau 4 năm hoạt động. Thứ hai, kỳ vọng nâng hạng thị trường đang trở nên hiện hữu hơn bao giờ hết. Khối ngoại được cho là đang mua ròng đón đầu khả năng chứng khoán Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng từ cận biên lên mới nổi thứ cấp trong kỳ đánh giá tháng 10/2025. Điều kiện kỹ thuật quan trọng như cơ chế không bắt buộc thanh toán trước (non-prefunding) đang từng bước được hoàn thiện.

Thứ ba, bối cảnh quốc tế đang tạo điều kiện cho các quỹ chủ động và ETF lớn tìm kiếm cơ hội tại những thị trường có định giá hấp dẫn và tiềm năng tăng trưởng cao như Việt Nam.

Theo ASEANSC, đà mua ròng của khối ngoại đang tạo hiệu ứng lan tỏa, góp phần củng cố niềm tin nhà đầu tư trong nước, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang bứt phá mạnh mẽ. VN-Index đã lần đầu tiên vượt mốc 1.500 điểm sau hơn 3 năm, giữa không khí sôi động đúng dịp kỷ niệm 25 năm thành lập thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trong các kịch bản được dự báo, nếu Việt Nam được nâng hạng, hàng tỷ USD vốn đầu tư gián tiếp có thể đổ vào thị trường thông qua các quỹ theo chỉ số và dòng vốn chủ động từ các tổ chức quốc tế. Thậm chí, làn sóng vốn này có thể đến sớm hơn thời điểm nâng hạng chính thức, giúp thúc đẩy thanh khoản, kích thích hoạt động IPO (bán cổ phần lần đầu ra công chúng) và niêm yết mới, bổ sung hàng hóa chất lượng cho thị trường.

Tín hiệu tích cực về nâng hạng thị trường càng rõ nét hơn khi trong buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ chiều 17/7, ông Gerald Toledano – Thành viên Ban Điều hành, Giám đốc mảng cổ phiếu và tài sản đa dạng toàn cầu của tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell – đã bày tỏ sự đánh giá cao những cải cách mạnh mẽ của Việt Nam trong phát triển thị trường tài chính.

Thực tế cho thấy, thị trường chứng khoán đang ở trong trạng thái sôi động nhất kể từ khi thành lập. Tuần qua, thanh khoản thị trường chứng khoán Việt Nam đạt kỷ lục, dẫn đầu khu vực ASEAN. VN-Index tiến sát đỉnh lịch sử, phản ánh dòng tiền mạnh mẽ cùng niềm tin của nhà đầu tư trong bối cảnh kinh tế vĩ mô ổn định và kết quả kinh doanh quý II tích cực.

Kết thúc tuần giao dịch, VN-Index tăng 2,71% lên 1.497,28 điểm, tiến gần hơn tới mốc đỉnh lịch sử (1.535 điểm). Chỉ số VN30 tăng 3,13%, đạt 1.643,91 điểm, tiếp tục củng cố xu hướng tăng trưởng sau khi vượt đỉnh tháng 11/2021.

Theo Công ty Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS), thanh khoản toàn thị trường tiếp tục tăng, đạt mức cao kỷ lục. Riêng trên sàn HOSE, khối lượng giao dịch trung bình mỗi phiên đạt hơn 1,3 tỷ cổ phiếu, tăng 8,6% so với tuần trước. Việt Nam hiện là thị trường có thanh khoản dẫn đầu khu vực ASEAN. Đáng chú ý, khối ngoại tiếp tục mua ròng với giá trị lên tới 1.219,8 tỷ đồng trong tuần.

Xu hướng tăng không chỉ xuất hiện tại Việt Nam mà còn lan tỏa trên thị trường quốc tế. Nasdaq liên tiếp lập đỉnh mới, dẫn dắt bởi nhóm cổ phiếu công nghệ và bán dẫn. Tại châu Á, nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Hong Kong (Trưng Quốc), Singapore, Philippines cũng tăng điểm.