Ẩm thực truyền thống Hàn Quốc đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì sự tồn tại và phát triển. Gần 17 năm kinh doanh tại thành phố Anyang, bà Park buộc phải đóng cửa nhà hàng của mình vào tháng 4 vừa qua do áp lực từ việc tăng giá nguyên liệu và thay đổi trong văn hóa ẩm thực. Các món ăn truyền thống như canh hầm và trứng cuộn vốn được yêu thích trong khu phố, nhưng với chi phí nguyên liệu leo thang, bà Park không thể tiếp tục kinh doanh mà không làm mất lòng khách quen. Mặc dù đã nghĩ đến việc giao lại quán cho con gái, nhưng con bà lại không muốn tiếp nối nghề gia truyền.

Sự suy giảm của các quán ăn truyền thống Hàn Quốc, đặc biệt là các quán baekban hay ‘cơm nhà’, đang gia tăng đáng kể trong vài năm gần đây. Ngành này đặc biệt chịu ảnh hưởng bởi giá thực phẩm tăng, do ẩm thực Hàn Quốc sử dụng nhiều nguyên liệu đa dạng, dễ bị biến động giá. Cộng thêm nền kinh tế trì trệ và thay đổi trong thói quen ăn uống – bao gồm sự phát triển của ứng dụng giao đồ ăn – khiến các món đơn giản, dễ mang đi ngày càng phổ biến hơn.

Theo Bộ Nông nghiệp, Lương thực và Nông thôn Hàn Quốc, các nhà hàng Hàn Quốc chiếm 41,8% tổng số quán ăn trên toàn quốc năm 2024, giảm từ 45,6% vào năm 2018. Dữ liệu này dựa trên khảo sát 3.196 nhà hàng ở 17 tỉnh, thành từ tháng 8 đến tháng 11 năm ngoái. Tổng số nhà hàng ở Hàn Quốc đạt đỉnh hơn 804.000 vào năm 2020, nhưng giảm còn 795.024 vào năm 2022.

Sự suy giảm của các quán ăn Hàn Quốc còn phản ánh thay đổi về nhân khẩu và văn hóa. Tính đến tháng 5 năm nay, số chủ nhà hàng Hàn Quốc là 410.429 người – giảm 2.233 người so với cùng kỳ năm 2024. Tuổi trung bình của chủ quán ăn Hàn Quốc năm 2024 là 56,2 tuổi, cao hơn mức trung bình ngành là 52,9 tuổi. Một người trong ngành chia sẻ rằng giới trẻ ngày nay ngại theo đuổi công việc làm chủ quán ăn truyền thống Hàn Quốc do làm việc vất vả và thời gian dài.

Giá nguyên liệu tăng ảnh hưởng đặc biệt đến các quán ăn Hàn Quốc do thực đơn phong phú. Theo Tập đoàn Thương mại Nông thủy sản Hàn Quốc, tính đến ngày 21/7, giá trung bình 20 kg gạo là 59.641 won (43 USD), tăng 13,4% so với năm ngoái. Bắp cải tăng 44,71% so với tháng trước. Lá mè tăng gần 11%, rau chân vịt tăng gấp đôi.

Dù dịch vụ giao đồ ăn bùng nổ sau đại dịch, các món Hàn Quốc, đặc biệt là món hầm, món trộn, lại khó thích nghi. Chỉ 21,6% quán Hàn Quốc dùng ứng dụng giao đồ ăn, thấp hơn mức trung bình 25,6%. Bà Choi Min-ji, Giám đốc chính sách dịch vụ ăn uống của Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc, cho rằng: ‘Việc mở thêm quán baekban không tự động giúp ẩm thực Hàn có sức cạnh tranh hơn. Chúng ta cần hỗ trợ các doanh nghiệp ẩm thực Hàn Quốc mở rộng ra quốc tế, đồng thời có chương trình hỗ trợ các hộ kinh doanh nhỏ duy trì hoạt động’.

Tương lai của ẩm thực truyền thống Hàn Quốc đang là một vấn đề cần được quan tâm. Việc bảo tồn và phát triển ẩm thực truyền thống không chỉ là vấn đề về văn hóa, mà còn là vấn đề về kinh tế và xã hội. Hàn Quốc cần có những giải pháp hiệu quả để bảo vệ và phát triển ẩm thực truyền thống, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành này.

Trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao, xu hướng “làm đúng luật” không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là cơ hội để các doanh nghiệp nhỏ phát triển một cách bài bản, minh bạch và bền vững. Mục tiêu xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và chuyên nghiệp là định hướng xuyên suốt trong quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Việc các chính sách quản lý mới bắt đầu được thực thi đã đặt hàng trăm nghìn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trước những thách thức lớn. Các thách thức này không chỉ đến từ chi phí tuân thủ, năng lực vận hành mà còn từ tâm lý lo ngại bị kiểm soát chặt chẽ. Các chuyên gia nhận định rằng việc “làm đúng luật” đối với doanh nghiệp nhỏ không hề đơn giản, bởi các quy định tưởng chừng bình thường đối với doanh nghiệp lớn lại có thể trở thành gánh nặng đáng kể đối với các đơn vị siêu nhỏ.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Quốc hội, cho rằng chi phí cho hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, kế toán viên, nộp thuế đầy đủ… có thể chiếm phần lớn trong doanh thu hoặc lợi nhuận vốn đã eo hẹp của các doanh nghiệp nhỏ. Hơn nữa, mức độ hiểu biết và năng lực vận hành của các hộ kinh doanh còn hạn chế, khiến họ e ngại và lo lắng khi phải tuân thủ các quy định mới.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cũng nhận định rằng các chính sách hiện hành đang có xu hướng ngày càng chặt chẽ hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực như thuế, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy… Tuy nhiên, với doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt là hộ kinh doanh cá thể, việc tuân thủ các quy định này đặt ra áp lực rất lớn về chi phí, thời gian và năng lực thực hiện.

Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn cho rằng “làm đúng luật” là xu hướng không thể đảo ngược. Chuyển từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp giúp hợp pháp hóa, mở ra cơ hội vay vốn, mở rộng quy mô và tăng độ tin cậy với đối tác. Để biến nỗi lo thành cơ hội, các chính sách cần được thiết kế linh hoạt, lộ trình hợp lý và hệ thống hỗ trợ đủ mạnh.

Cụ thể, ông Phan Đức Hiếu đề xuất cần thiết kế chính sách pháp luật có tính phân loại, phù hợp với quy mô doanh nghiệp, trong đó các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nên được hưởng cơ chế giảm yêu cầu về hồ sơ, điều kiện hoặc các bước thủ tục hành chính phù hợp năng lực thực hiện. Ông Đậu Anh Tuấn cũng cho rằng việc thực hiện chính sách cần kết hợp cả “lực đẩy” (bắt buộc phải làm) và “lực kéo” (hỗ trợ để muốn làm) như miễn phí phần mềm kế toán, hóa đơn điện tử; cung cấp các khóa đào tạo ngắn ngày; và tư vấn kịp thời từ cơ quan chức năng.

Cuối cùng, TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công Trường đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội), cũng nhấn mạnh rằng Nhà nước cần tiến xa hơn trong việc minh bạch hóa môi trường kinh doanh, loại bỏ các yếu tố “xin-cho”, giảm chi phí ngầm và quan trọng nhất là bảo đảm sự thống nhất giữa quy định trên giấy và thực thi thực tế. Bằng cách này, các doanh nghiệp nhỏ có thể tận dụng được các cơ hội từ việc “làm đúng luật” để phát triển bền vững.