Ngày càng nhiều khách hàng yêu thích dầu Nga

Các gã khổng lồ lọc dầu thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc đang tăng tốc mua dầu thô của Nga bởi lí do dầu Nga đang ngày càng rẻ hơn trong khi nhu cầu của Trung Quốc ngày càng tăng khi các biện pháp phòng chống Covid-19 đã được dỡ bỏ.

Theo nguồn tin riêng trong ngành dầu thô, China Petroleum & Chemical Corp (hay còn gọi là Sinopec), PetroChina và CNOOC (Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc) sẽ tăng cường mua các loại dầu của Nga trong những tháng tới. Các lô hàng được mua bao gồm dầu Urals vận chuyển từ các cảng phía tây xa xôi của Nga và dầu ESPO được vận chuyển từ các bến cảng ở Thái Bình Dương.

Trung Quốc và Ấn Độ là hai khách hàng mua dầu thô hàng đầu của Nga kể từ khi Liên minh châu Âu ban hành lệnh trừng phạt đầu tiên đối với Nga. Trong khi các nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc từng thận trọng trong việc mua bán thì các nhà máy lọc dầu tư nhân tăng gấp đôi nhu cầu dầu giá rẻ từ nhà sản xuất OPEC+.

Tuần này, Energy Aspects đã báo cáo rằng nhập khẩu dầu hàng ngày của Trung Quốc từ Nga có thể tăng tới 500.000 thùng trong năm nay lên khoảng 2,2 triệu thùng.

Theo dữ liệu từ dữ liệu theo dõi tàu của Kpler và Bloomberg, các tàu chở dầu hiện đang trên đường từ Nga đến Trung Quốc bao gồm Crudemed và NS Arctic. Cả hai tàu đã nhận hàng từ cảng Primorsk của Nga, nơi dầu Urals thường được bốc dỡ.

Trong khi Liên minh Châu Âu hiện đã loại bỏ dần 90% lượng dầu nhập khẩu từ Nga, thì Bulgaria đã trở thành nước mua dầu thô lớn thứ ba của Nga sau Trung Quốc và Ấn Độ, vượt qua Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 12 năm 2022.

Cảng Burgas nằm ở Bulgaria là cảng duy nhất ở châu Âu mà dầu của Nga vẫn có thể cập bến sau khi chính quyền quốc gia phương Tây này thành công trong việc vận động Ủy ban châu Âu miễn trừ lệnh cấm vận chuyển dầu bằng đường biển của Nga. Nhập khẩu đã tăng 30% vào giữa năm 2022 và duy trì ổn định sau đó, cho phép nhà máy lọc dầu hoạt động hết công suất 196.000 thùng mỗi ngày.

Bán nhiều chưa chắc vui

Tuy nhiên ngày càng nhiều khách hàng mua dầu không đồng nghĩa với việc doanh thu đi lên. Dữ liệu của Bộ Tài chính Nga cho thấy thu nhập ngân sách hàng tháng từ dầu mỏ và khí đốt của Nga đã giảm trong tháng 1 xuống mức thấp nhất kể từ tháng 8 năm 2020 do tác động của các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với hoạt động xuất khẩu vốn sinh lợi nhất từ trước tới nay của quốc gia này.

Doanh thu thuế và hải quan hàng tháng từ việc bán năng lượng của Nga đã giảm 46% trong năm vừa qua. Trong khi giá của dầu Brent chuẩn quốc tế ít thay đổi, giá trung bình hàng tháng của dầu Urals của Nga đã giảm đến 42%.

Moscow đã dùng nguồn thu từ dầu mỏ và khí đốt ( khoảng 11,6 nghìn tỷ rúp – tương đương 165 tỷ USD) – để tài trợ cho chi tiêu ngân sách của mình. Họ đã buộc phải bắt đầu bán dự trữ quốc tế để bù đắp thâm hụt cho các khoản tài trợ cho quân sự. Con số thâm hụt của tháng 1 là 425,5 tỷ rúp ( tương đương 6,05 tỷ USD).

Chi phí vận chuyển cũng là một trong những yếu tố khiến lợi nhuận của Nga sụt giảm. Quãng đường vận chuyển xa hơn cùng với thiếu tàu vận chuyển đã khiến giá cước vận chuyển từ Nga đến châu Á ngày càng đắt đỏ hơn, đè nặng lên lợi nhuận từ dầu thô của Moscow.

Theo Bloomberg, FT, Reuters

Năm 2022, giá dầu tăng vọt trên 100 USD lần đầu tiên kể từ năm 2014 khi nhu cầu phục hồi sau các đợt phong tỏa chống COVID-19 ở nhiều nơi trên thế giới và xảy ra xung đột giữa Nga và Ukraine làm tăng thêm mối lo ngại về nguồn cung. Nhưng giá sau đó đã hạ nhiệt, dầu thô Brent đã kết thúc năm ở mức gần 86 đô la do lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu.

Việc giá dầu quay trở lại mức trên 100 đô la trong một thời gian dài sẽ mang lại nhiều doanh thu hơn cho các thành viên OPEC (Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ), những nước có nền kinh tế chủ yếu phụ thuộc vào thu nhập từ dầu mỏ, nhưng lại là một trở ngại đối với các nền kinh tế công nghiệp hóa – đang cố gắng kiểm soát lạm phát và lãi suất.

Để hỗ trợ giá dầu, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và các đồng minh bao gồm Nga, được gọi là OPEC+, hồi tháng 10 đã đồng ý cắt giảm sản lượng 2 triệu thùng mỗi ngày, tương đương khoảng 2% nhu cầu thế giới.

Sau sự biến động của năm 2022, khiến dầu thô Brent tiến gần đến mức cao nhất mọi thời đại, là 147 USD ngay sau khi chiến tranh ở Ukraine bắt đầu, song đến nay, đầu năm 2023, giá dầu Brent chỉ còn hơn 86 USD, mặc dù Nga có kế hoạch cắt giảm sản lượng vào tháng 3.

Cả OPEC và OPEC+ đều không công bố dự báo giá dầu và không có mục tiêu về giá. Các quan chức và bộ trưởng của OPEC và OPEC+ thường miễn cưỡng thảo luận về hướng giá.

Trong một bình luận công khai hiếm hoi vào ngày 8/2, đại diện của Iran tại OPEC, Afshin Javan, cho biết giá dầu có thể tăng trở lại khoảng 100 USD trong nửa cuối năm, đồng thời cho biết thêm rằng OPEC+ có thể sẽ giữ nguyên chính sách sản lượng hiện tại tại cuộc họp tiếp theo.

Reuters đã có cuộc phỏng vấn riêng với 5 quan chức khác của các nước OPEC về triển vọng giá dầu 100 USD. Trong số đó, ba người cho rằng dầu có nhiều khả năng tăng giá vào năm 2023 hơn là giảm, với hai người dự đoán giá sẽ quay trở lại mức 100 đô la.

Một trong những nguồn tin của OPEC cho biết: “Cần phải nói rằng bóng đen của cuộc khủng hoảng năng lượng sẽ tiếp tục bao trùm thế giới và xu hướng chung của giá dầu toàn cầu sẽ tăng lên”.

“Theo tôi, việc dầu thô Brent trở lại trên 100 USD vào một thời điểm nào đó vào năm 2023 không phải là điều bất ngờ”, ông này cho biết.

Còn về phía các nhà phân tích và thị trường, cho đến thời điểm hiện tại, hầu hết đều dự báo giá dầu sẽ giảm trong năm 2022. Kết quả một cuộc khảo sát của Reuters với 30 nhà kinh tế và nhà phân tích dự báo dầu Brent sẽ ở mức trung bình 89,37 USD/thùng vào năm 2023, giảm so với 99 USD của năm 2022. Goldman Sachs đã hạ dự báo giá dầu Brent năm 2023 xuống còn 92 USD.

Việc Trung Quốc đột ngột dỡ bỏ các hạn chế chống COVID có khả năng thúc đẩy tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ vào năm 2023, sau khi giảm nhẹ trong năm 2022 – lần giảm đầu tiên trong lịch sử.

Các nguồn OPEC cũng đề cập đến việc thiếu đầu tư cho sản xuất để tăng nguồn cung sẽ hỗ trợ giá. Các thành viên OPEC đang bơm ít hơn gần 1 triệu thùng/ngày so với mục tiêu của họ, theo số liệu của chính nhóm này cũng như của các tổ chức đánh giá khác.

Trong khi các nhà sản xuất ngoài OPEC dự kiến vẫn sẽ bơm thêm dầu trong năm 2023, dự báo nguồn cung dầu tăng 1,5 triệu thùng/ngày sẽ thấp hơn mức tăng trưởng nhu cầu – dự kiến là 2,2 triệu thùng/ngày, theo dự báo của OPEC.

Một nguồn tin khác của OPEC cho biết: “Ngay cả khi nguồn cung bổ sung đến từ đâu đó đó, thị trường vẫn sẽ chứng kiến tình trạng thiếu cung so với cầu”, và cùng chung ý kiến như vị quan chức OPEC khác là “Có nhiều áp lực giá tăng hơn là giảm trên thị trường”.

OPEC sẽ không hành động trái với Nga

Thỏa thuận cắt giảm sản lượng của OPEC+ từ tháng 10/2022 sẽ áp dụng cho cả năm 2023. Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Fatih Birol, vào ngày 5/2 đã kêu gọi các nhà sản xuất xem xét lại chính sách sản lượng của họ “nếu nhu cầu tăng rất mạnh.”

Cho đến nay, OPEC không có kế hoạch thay đổi chủ trương. Các bộ trưởng chủ chốt của OPEC+ tại cuộc họp ngày 1/2 đã tán thành chính sách hiện tại. Sau cuộc họp này, một nguồn tin cho biết thông điệp chính là OPEC+ sẽ là duy trì lộ trình cho đến khi kết thúc thỏa thuận.

Hai đại biểu của OPEC+ hôm 10/2 đã nói với phóng viên Reuters rằng OPEC+ không có kế hoạch hành động sau khi Nga tuyên bố cắt giảm sản lượng dầu 500.000 thùng mỗi ngày, tương đương khoảng 5% sản lượng của họ.

Một nguồn tin khác của OPEC cũng đồng ý rằng giá dầu có thể quay trở lại mức 100 USD vào năm 2023, mặc dù triển vọng tăng trưởng kinh tế là rủi ro chính.

“Mọi thứ sẽ phụ thuộc vào nền kinh tế – tất nhiên nếu có sự cải thiện ở Trung Quốc, giá dầu có thể sẽ quay trở lại mức 100 USD,” ông nói, và thêm rằng: “Giá dầu thô trong khoảng từ 85 đến 100 USD là “tốt cho tất cả mọi người”.

IEA, đại diện cho 31 quốc gia bao gồm cả nước tiêu dùng hàng đầu thế giới là Mỹ, hôm thứ Sáu vừa qua đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về việc giá dầu ở mức 100 USD sẽ có ý nghĩa như thế nào đối với các thành viên của mình. Vào tháng 11, Birol cho biết giá dầu ở mức 100 USD là một rủi ro thực sự đối với nền kinh tế toàn cầu.

Tuy nhiên, không phải mọi nguồn tin từ OPEC đều dự báo giá dầu sẽ tăng, mặc dù số người dự báo giá giảm ít hơn số người dự báo giá tăng. Theo nhóm dự báo giá giảm, cũng như rủi ro suy thoái kinh tế, giá dầu sẽ giảm vào năm 2023 vì không rõ nhu cầu từ Trung Quốc sẽ là bao nhiêu và liệu nước này có áp dụng các biện pháp phong tỏa một lần nữa để ngăn chặn sự bùng phát của dịch COVID hay không.

“Vẫn còn những điều không chắc chắn về tăng trưởng kinh tế, lạm phát và việc mở cửa trở lại của Trung Quốc”, một nguồn tin từ OPEC, người dự đoán giá dầu sẽ giảm trong năm nay, cho biết.

Tham khảo: Reuters

Nhu cầu dầu của Trung Quốc ngày càng tăng khi nước này mở cửa trở lại sau các hạn chế vì dịch bệnh Covid-19 kéo dài gần 3 năm. Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc sẽ chiếm một nửa mức tăng trưởng nhu cầu dầu toàn cầu trong năm nay với tổng nhu cầu dầu thế giới đạt mức kỷ lục.

Trước viễn cảnh “béo bở” đó, 2 thành viên dẫn đầu của nhóm OPEC+ là Saudi Arabia và Nga sẽ cạnh tranh để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của nhà nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới này.

Tuần trước, Saudi Arabia đã gây bất ngờ cho thị trường dầu mỏ khi tăng giá bán chính thức (OSP) cho loại dầu thô chủ lực của nước này xuất sang châu Á, Mỹ và châu Âu vào tháng 3.

Theo đó, Tập đoàn Saudi Aramco đã nâng giá dầu thô Arab Light sang châu Á cho các chuyến hàng tháng 3 thêm 0,2 USD/thùng lên mức cao hơn 2 USD/thùng so với mức trung bình của chuẩn Dubai/Oman, mức chuẩn mà dầu của Trung Đông được định giá ở châu Á.

Đồng thái đầy bất ngờ này là lần tăng giá dầu đầu tiên của quốc gia Trung Đông tại châu Á kể từ tháng 9/2022 và có khả năng phản ánh kỳ vòng của Saudi Arabia rằng nhu cầu ở châu Á sẽ tăng từ quý thứ 2 trở đi.

Không chỉ Saudi Arabia lạc quan về sự phục hồi nhu cầu dầu thô của Trung Quốc. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cũng nhận định, việc mở cửa trở lại đang gây áp lực lên nhu cầu dầu mỏ toàn cầu và một nửa mức tăng trưởng nhu cầu trong năm nay sẽ đến từ sự tăng trưởng tiêu thụ của Trung Quốc.

Cơ quan này cho biết trong Báo cáo thị trường dầu tháng 1 rằng nhu cầu dầu toàn cầu dự kiến sẽ tăng 1,9 triệu thùng/ngày vào năm 2023, lên mức kỷ lục 101,7 triệu thùng/ngày, với gần một nửa mức tăng đến từ Trung Quốc sau khi dỡ bỏ các hạn chế về dịch Covid-19.

Đồng thời, IEA lưu ý thêm rằng: “Trung Quốc sẽ thúc đẩy gần một nửa mức tăng trưởng nhu cầu toàn cầu ngay cả khi hình thức và tốc độ mở cửa trở lại của nước này vẫn chưa chắc chắn”.

Theo IEA, lệnh cấm của EU đối với các sản phẩm dầu của Nga – có hiệu lực từ ngày 5/2 – có thể sớm đồng nghĩa với việc “sự cân bằng dầu được cung cấp tốt vào đầu năm 2023 có thể nhanh chóng bị thắt chặt do các lệnh trừng phạt của phương Tây tác động đến xuất khẩu của Nga”.

Tuy nhiên, theo dữ liệu của Refinitiv Oil Research, xuất khẩu của Nga sang Trung Quốc đang tăng vọt lên mức ước tính 2,03 triệu thùng/ngày trong tháng 1, tăng từ 1,52 triệu thùng/ngày trong tháng 12. Để so sánh, nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc từ Saudi Arabia đạt trung bình khoảng 1,77 triệu thùng/ngày trong tháng trước.

Trong khi đó, theo Energy Aspects, các công ty nhà nước khổng lồ của Trung Quốc, bao gồm PetroChina và CNOOC, gần đây đã mua thêm dầu thô của Nga và có thể tăng cường nhập khẩu từ Nga để đáp ứng nhu cầu với giá chiết khấu hơn. Nếu Trung Quốc bắt đầu lấp đầy kho dự trữ của mình, lượng dầu nhập khẩu từ Nga có thể tăng lên 2,5 triệu thùng/ngày, Bloomberg lưu ý.

Ngoài ra, Nga đã chuyển phần lớn xuất khẩu dầu nhiên liệu và dầu chân không (VGO) sang châu Á và Trung Đông ngay cả trước khi lệnh cấm vận của EU đối với các sản phẩm dầu của Nga có hiệu lực. Và các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc sẽ bắt tay vào chế biến thành xăng và dầu diesel rồi xuất sang các thị trường đang khan hiếm nguồn cùng.

Với việc Trung Quốc mở cửa trở lại, Saudi Arabia sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt hơn từ đối tác OPEC+ của họ – Nga, để giành thị phần tại nhà nhập khẩu dầu thô hàng đầu thế giới.

Tham khảo: Oilprice

Quỳnh Anh

Nhịp sống thị trường