Hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không Patriot do Mỹ viện trợ cho Ukraine đang gặp phải những thách thức đáng kể trong việc đánh chặn các tên lửa đạn đạo của Nga. Theo báo cáo từ Wall Street Journal, trong vài tháng gần đây, radar của hệ thống Patriot đã gặp khó khăn trong việc phát hiện các tên lửa đạn đạo như Iskander-M hoặc Kinzhal. Điều này đã dẫn đến việc lực lượng phòng không Ukraine phải sử dụng tới 100 tên lửa trong vòng 1,5 đến 2 phút chỉ để đánh chặn một mục tiêu, cho thấy hiệu quả thấp của Patriot trong điều kiện chiến sự hiện nay.

Nguyên nhân của vấn đề này nằm ở sự phát triển của vũ khí Nga. Các tên lửa mới của Nga sử dụng quỹ đạo bay phức tạp, khiến radar AN/MPQ-53 của Patriot khó phát hiện. Minh chứng cho điều này là các đợt tập kích quy mô lớn của Nga, chẳng hạn như cuộc tấn công vào Kiev ngày 10/7 với hơn 550 máy bay không người lái và tên lửa, bao gồm cả tên lửa đạn đạo.

Quân đội Ukraine đã phải sử dụng một lượng lớn tên lửa PAC-3 đắt đỏ, mỗi quả trị giá khoảng 4 triệu USD, để bảo vệ các mục tiêu trọng yếu. Trong những tuần gần đây, nhiều quan chức Ukraine đã công khai kêu gọi phương Tây cung cấp thêm hệ thống Patriot để bảo vệ bầu trời, đặc biệt là trước nguy cơ mất dần ưu thế phòng không khi kho đạn tên lửa đánh chặn dần cạn kiệt.

Patriot vốn đóng vai trò quan trọng đối với năng lực phòng thủ của Ukraine nhằm đối phó với các cuộc không kích dữ dội của Nga. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc đã nắm được những vấn đề mới phát sinh và đang cân nhắc lại việc tiếp tục chuyển giao hệ thống Patriot đến các khu vực giao tranh ác liệt.

Trước tình hình đó, châu Âu đang thúc đẩy một phương án thay thế: hệ thống phòng không SAMP/T do liên doanh Pháp – Italy Eurosam phát triển. Được trang bị radar ARABEL có tầm quét 360 độ và khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách hơn 350km, SAMP/T được cho là phù hợp hơn với các mối đe dọa hiện đại.

Hệ thống này chỉ cần 15 người vận hành, trong khi Patriot cần tới 90 người, giúp giảm đáng kể gánh nặng nhân sự. SAMP/T sử dụng tên lửa Aster 30 có khả năng đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo ở cự ly tối đa 120km. Pháp và Italy khẳng định phiên bản nâng cấp SAMP/T NG sẽ có khả năng đối phó cả với tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, dù triển vọng này vẫn bị giới chuyên gia hoài nghi.

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Ukraine và Nga, Kiev đã triển khai các biện pháp phòng thủ nhằm đối phó với sức ép quân sự từ phía Moscow. Để chuẩn bị cho kịch bản phòng thủ, Ukraine đã xây dựng hệ thống phòng tuyến kiên cố và sâu sắc trên lãnh thổ của mình.

Các lực lượng phòng vệ của Ukraine đã chủ động triển khai nhiều lớp phòng thủ tại những khu vực mà Nga có khả năng tấn công. Hệ thống phòng tuyến này bao gồm các công sự ngầm, bãi mìn, răng rồng chống tăng, dây thép gai và chiến hào được bố trí một cách chiến lược. Mục tiêu của những phòng tuyến này là cản trở và ngăn chặn bước tiến của lực lượng Nga.

Không chỉ vậy, phía sau những phòng tuyến này, pháo binh và các đơn vị UAV (Thiết bị bay không người lái) của Ukraine sẵn sàng phối hợp để tiêu diệt bất kỳ phương tiện nào của đối phương bị mắc kẹt. Sự kết hợp giữa các lớp phòng thủ trên mặt đất và khả năng tấn công từ trên không thể hiện sự chuẩn bị kỹ lưỡng của Ukraine trong việc đối phó với các tình huống có thể xảy ra.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có một số cuộc đàm phán hòa bình với các bên liên quan, tuy nhiên Ukraine vẫn duy trì quan điểm sẵn sàng cho mọi tình huống, bao gồm cả khả năng xung đột tiếp diễn. Việc tiếp tục củng cố các phòng tuyến và điều chỉnh chiến lược cho thấy sự nghiêm túc của Ukraine trong việc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Trước những nỗ lực của Ukraine trong việc xây dựng và tăng cường hệ thống phòng thủ, Nga đã nhận thức được sự tồn tại của những tuyến phòng thủ này. Moscow được cho là đang xem xét một cách nghiêm túc về những thách thức mà họ có thể gặp phải trong trường hợp xung đột leo thang.

Giới quan sát quốc tế nhận định rằng với chiến lược phòng thủ toàn diện và sâu sắc của Ukraine, tốc độ tiến quân của Nga có thể sẽ rất chậm chạp. Trong trường hợp phải đối mặt với sự kháng cự ngoan cường từ phía Ukraine, không loại trừ khả năng quá trình này có thể kéo dài hàng thập kỷ.

Việc Moscow tỏ ra quan ngại về những tuyến phòng thủ của Kiev là một chỉ dấu cho thấy Ukraine đã có những sự chuẩn bị kỹ lưỡng và nghiêm túc cho kịch bản xấu nhất. Đồng thời, điều này cũng khiến cho các cuộc xung đột tiềm tàng trong tương lai trở nên phức tạp và khó lường hơn.