Trước thềm Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP30) diễn ra vào tháng 11 tại Belém, Brazil, các chuyên gia và lãnh đạo nước này đang kêu gọi đưa kinh tế tuần hoàn trở thành ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự. Đây là giải pháp quan trọng để giảm thiểu phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và phục hồi các hệ sinh thái đang bị suy thoái nghiêm trọng.

Thế giới hiện đang vận hành theo mô hình kinh tế tuyến tính, bao gồm các bước khai thác, sử dụng và vứt bỏ. Tuy nhiên, mô hình này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho môi trường. Theo báo cáo ‘Circularity Gap 2025’, chỉ có 6,9% vật liệu trong nền kinh tế toàn cầu được tái chế, giảm so với mức 9,1% vào năm 2015. Việc khai thác và chế biến nguyên liệu thô cũng chiếm tới 55% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu và là nguyên nhân chính gây ra mất đa dạng sinh học.

Đối với vấn đề này, kinh tế tuần hoàn đề xuất một cách tiếp cận khác biệt, tập trung vào thiết kế thông minh, tận dụng công nghệ số và chuyển đổi từ sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ. Mục tiêu của mô hình này là giữ giá trị của tài nguyên trong nền kinh tế càng lâu càng tốt, giảm thiểu lãng phí và giảm áp lực lên môi trường. Để chuyển đổi hiệu quả, cần kết hợp giữa chính sách thông minh và hợp tác toàn cầu.

Trong diễn đàn gần đây về kinh tế tuần hoàn tại São Paulo, các chuyên gia đã kêu gọi hành động khẩn cấp. Đại sứ Brazil và Chủ tịch COP30, ông Andre Correa do Lago, khẳng định kinh tế tuần hoàn là công cụ then chốt để chống biến đổi khí hậu nhanh nhất có thể. Tuy nhiên, hiện chỉ có khoảng 27% quốc gia lồng ghép các hành động về kinh tế tuần hoàn vào kế hoạch đóng góp quốc gia của mình.

Brazil, với vai trò là quốc gia đăng cai COP30, có cơ hội để dẫn đầu trong lĩnh vực này. Nước này đã có chiến lược kinh tế tuần hoàn quốc gia và cần tích hợp mạnh mẽ kế hoạch đó vào mục tiêu giảm phát thải đến năm 2035. Để củng cố vai trò tiên phong, Brazil có thể học hỏi từ Phần Lan bằng cách bổ nhiệm một đại sứ chuyên trách về kinh tế tuần hoàn.

Tổ chức một ngày hội thảo chuyên đề và một bàn tròn cấp cao về kinh tế tuần hoàn tại COP30 sẽ giúp nâng cao tầm quan trọng của lĩnh vực này trên trường quốc tế. Chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp giải quyết vấn đề môi trường mà còn mở ra cơ hội để định hình lại vai trò của các nước đang phát triển như Brazil. Việc này không chỉ mang lại lợi ích cho môi trường mà còn giúp Brazil củng cố vị trí của mình trên trường quốc tế.

TP.HCM đang tiếp tục triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong cộng đồng. Mới đây, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM đã phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường – Trường Đại học Công nghiệp TP.HCM, Câu lạc bộ Hành trình Xanh Cựu chiến binh – Bảo vệ Môi trường tổ chức Lễ tổng kết khóa tập huấn Ủ compost từ rác thải hữu cơ gia đình và Lễ ký kết ghi nhớ Hợp tác Toàn diện Chương trình Kinh tế tuần hoàn và Phát triển bền vững.

Chương trình này là kết quả của sự phối hợp giữa các bên nhằm thúc đẩy thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong cộng đồng, với sự đồng hành của nhiều doanh nghiệp và đơn vị liên kết. Từ tháng 4/2025, các bên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực như: trồng cây phủ xanh khu vực Mũi Nghinh Phong, tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng ủ compost từ rác hữu cơ sinh hoạt và hướng dẫn mô hình trồng rau sạch tại nhà cho hơn 60 hộ dân địa phương.

Theo PGS.TS. Lê Hùng Anh, Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường, mục tiêu của chương trình là hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn, đồng thời lan tỏa lối sống xanh từ hộ gia đình đến toàn khu dân cư. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc giảm thiểu rác thải và bảo vệ môi trường.

Ông Vũ Văn Mạnh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Hành trình Xanh Cựu chiến binh – Bảo vệ Môi trường, chia sẻ rằng hợp tác này không chỉ là cam kết trên giấy mà là sự đồng lòng giữa các tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan và cộng đồng để cùng kiến tạo một tương lai xanh, lành mạnh và thịnh vượng hơn cho đất nước và thế hệ mai sau.

Tại buổi lễ, các học viên hoàn thành khóa học đã được trao giấy chứng nhận, và các tập thể và cá nhân có đóng góp tích cực đã được Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường tuyên dương. Lễ ký kết hợp tác toàn diện giữa các đơn vị mở ra một khuôn khổ phối hợp dài hạn, huy động sự tham gia của cả giới khoa học, các tổ chức chính trị – xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Phó Chủ tịch thường trực Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường TP.HCM, nhấn mạnh ý nghĩa của chương trình hợp tác trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của rác thải như một nguồn tài nguyên, thúc đẩy phân loại rác tại nguồn, từ đó giảm áp lực lên hệ thống thu gom và xử lý rác thải đô thị. Qua đó, chương trình cũng góp phần vào việc xây dựng một cộng đồng bền vững và thân thiện với môi trường.

Trong thời gian tới, chương trình sẽ tiếp tục được triển khai rộng rãi trên địa bàn TP.HCM, với nhiều hoạt động thiết thực và hiệu quả. Các bên sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường, cũng như hỗ trợ cộng đồng trong việc thực hiện các hành động bảo vệ môi trường thiết thực.

Ngày 24 tháng 7, Công ty cổ phần Nhựa tái chế Stavian, một thành viên của Tập đoàn Stavian, đã chính thức nhận được giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường của tập đoàn.

Tổ hợp tái chế nhựa Stavian được trang bị công nghệ tái chế hiện đại và thân thiện với môi trường, với mục tiêu giảm thiểu phát thải khí nhà kính, tiết kiệm năng lượng và nguồn nước. Dự án này cũng được thiết kế với mức độ tự động hóa cao, đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thương hiệu tiêu dùng nhanh hàng đầu tại Mỹ và châu Âu. Trong giai đoạn đầu, tổ hợp này sẽ có công suất dự kiến khoảng 17.000 tấn mỗi năm, với mục tiêu chính là tái chế chai nhựa PET sau tiêu dùng thành hạt nhựa rPET chất lượng cao. Sản phẩm này đạt tiêu chuẩn sử dụng trong ngành đóng chai thực phẩm, góp phần thúc đẩy sự phát triển của mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam.

Sản phẩm của tổ hợp tái chế nhựa Stavian sẽ được cung cấp cho các tập đoàn đa quốc gia và thương hiệu lớn trong ngành nước giải khát, bao bì. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu việc sử dụng nhựa nguyên sinh nhập khẩu mà còn khuyến khích tái chế trong cộng đồng và hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái phân loại – thu gom – xử lý rác thải nhựa. Dự kiến vào quý I năm 2027, tổ hợp sẽ chính thức đi vào vận hành, tạo ra nguồn nguyên liệu ổn định và góp phần thay thế nhựa nguyên sinh nhập khẩu.

Việc xử lý hàng trăm triệu chai nhựa sau tiêu dùng tại Việt Nam mỗi năm là một thách thức lớn, nhưng cũng là một cơ hội để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Dự kiến, tổ hợp tái chế nhựa Stavian sẽ góp phần giảm phát thải hơn 30.000 tấn CO₂ tương đương mỗi năm so với việc sử dụng nhựa nguyên sinh. Đây là một con số đáng kể, thể hiện cam kết của Tập đoàn Stavian trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Thông tin về dự án tổ hợp tái chế nhựa Stavian có thể được tìm hiểu thêm tại trang web chính thức của Tập đoàn Stavian. Dự án này không chỉ là một bước tiến quan trọng trong việc phát triển ngành tái chế tại Việt Nam mà còn thể hiện sự cam kết của Stavian trong việc đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Phát triển kinh tế tuần hoàn đang trở thành xu hướng tất yếu đối với Việt Nam, không chỉ giúp ứng phó với khủng hoảng tài nguyên và biến đổi khí hậu mà còn thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Mô hình kinh tế tuần hoàn được xem là giải pháp quan trọng để tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường và khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.

Theo đánh giá của các chuyên gia, tiềm năng phát triển kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam rất lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, năng lượng và giao thông. Trong lĩnh vực xử lý rác thải và năng lượng tái tạo, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu triển khai các dự án nhằm giảm thiểu tác động môi trường và tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên.

TS. Nguyễn Đình Trọng, Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ T-TECH Việt Nam, cho biết việc áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn trong các nhà máy xử lý rác thải là bước quan trọng trong chu trình tái chế và tái sử dụng chất thải. Công ty của ông đã triển khai khoảng 200 dự án lò đốt rác tại 34 địa phương, giúp biến rác thải thành nhiên liệu phát điện, giảm thiểu lượng khí thải và bảo vệ môi trường.

Bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, nhấn mạnh sự cần thiết của việc đồng bộ hóa dữ liệu từ các bộ, ngành, doanh nghiệp và người dân. Việc xây dựng một nền tảng quốc gia để xác thực nguồn gốc sản phẩm, cùng với việc áp dụng công nghệ như blockchain, sẽ giúp đảm bảo tính minh bạch và chống gian lận hiệu quả hơn trong chuỗi cung ứng.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định kinh tế tuần hoàn là xu hướng không thể đảo ngược. Tuy nhiên, để phát triển mô hình này, Việt Nam cần tháo gỡ một số điểm nghẽn, đặc biệt là về chính sách và cơ chế hỗ trợ. Cần có chiến lược rõ ràng hơn, cùng với các cơ chế ưu đãi thuế và tín dụng xanh hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư vào hạ tầng xử lý chất thải và chuyển giao công nghệ tuần hoàn.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các Nghị định sau đó đã tạo ra hành lang pháp lý cho mô hình phát triển kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế tuần hoàn một cách hiệu quả, vẫn cần những thay đổi đột phá trong tư duy và chính sách, nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và tổ chức tham gia vào mô hình này một cách rộng rãi và bền vững.

Việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp Việt Nam bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu mà còn mở ra cơ hội mới cho tăng trưởng kinh tế bền vững. Các doanh nghiệp, tổ chức và cả người dân cần tích cực tham gia vào quá trình này, nhằm cùng nhau xây dựng một tương lai bền vững cho đất nước.