Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn. Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu.

Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Ngày 17/7, chị N., 38 tuổi, ở Hà Nội, đã trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo qua điện thoại. Chị nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng, thông báo về một đơn hàng và yêu cầu chuyển khoản 10.000 đồng. Sau đó, đối tượng hướng dẫn chị hủy đăng ký hội viên giao hàng và chuyển khoản nhầm. Khi chị thao tác theo hướng dẫn, tài khoản của chị bị trừ 1,5 tỷ đồng.

Thủ đoạn trên là một hồi chuông cảnh báo về một loại tội phạm mạng đang tiến hóa rất nhanh, hoạt động có tổ chức, và len lỏi vào từng giao dịch thương mại điện tử. Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho rằng điểm nguy hiểm nhất của chiêu lừa ‘shipper giả’ nằm ở chỗ các đối tượng không hành động theo những kịch bản cũ kỹ, sơ sài như trước đây, mà liên tục biến đổi cách tiếp cận, đánh thẳng vào tâm lý tin tưởng của người dùng.

Các đối tượng xấu luôn tìm cách bắt kịp hành vi mua sắm trực tuyến của người dân để giăng bẫy, từ giả danh nhân viên giao hàng đến giả mạo tổng đài chăm sóc khách hàng, gửi đường link tra cứu đơn hàng hay thậm chí giả dạng sàn thương mại điện tử. Điều khiến người bị hại dễ mắc lừa chính là việc dữ liệu đơn hàng, từ tên, địa chỉ, số điện thoại, đến giá trị món hàng, hoàn toàn trùng khớp với đơn thật mà họ đang chờ nhận.

Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định, nhiều người chủ quan nghĩ rằng vài chục nghìn đồng không đáng kể, nhưng thực chất, đó là cái bẫy mở cửa cho tội phạm công nghệ cao. Đường link hoặc mã QR mà đối tượng gửi tới thường chứa mã độc, cài vào điện thoại để chiếm quyền điều khiển ứng dụng ngân hàng. Hoặc nguy hiểm hơn, các trang web giả mạo yêu cầu nhập OTP, thực chất là hành vi ủy quyền vô tình cho kẻ gian rút toàn bộ tiền trong tài khoản.

Vấn nạn rò rỉ dữ liệu cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng. Thông tin cá nhân của người dùng không còn an toàn như nhiều người tưởng. Dữ liệu bị rò rỉ từ 3 nguồn chính: Nội bộ các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển; các website và ứng dụng kém bảo mật nơi người dùng vô tình để lại thông tin; thị trường mua bán ‘data rác’ diễn ra công khai trên mạng xã hội.

Với vài trăm nghìn đồng, các nhóm lừa đảo có thể sở hữu hàng nghìn bộ dữ liệu chi tiết, từ đó dựng lên câu chuyện lừa đảo khớp tới 90-100% sự thật, khiến người nhận tin tưởng gần như tuyệt đối. Khi niềm tin bị khai thác làm công cụ gây án, mọi cảnh báo chung chung trở nên vô nghĩa nếu không có kỹ năng phòng vệ cụ thể.

Trước thực trạng này, Thượng tá Hiếu khuyến cáo người dùng cần cảnh giác và tự bảo vệ mình. Người dùng cần nhớ nguyên tắc cơ bản: Không chuyển tiền trước cho shipper lạ, không bấm vào đường link hoặc quét QR từ tin nhắn không rõ nguồn gốc, không cung cấp mã OTP hay mật khẩu ngân hàng cho bất kỳ ai. Hãy kiểm tra đơn hàng trực tiếp trên ứng dụng chính thức, ưu tiên thanh toán khi nhận hàng và bật bảo mật đa lớp cho tài khoản ngân hàng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Tội phạm học cũng chia sẻ về một vấn đề đáng lo hơn, là nhóm bị tội phạm nhắm đến nhiều nhất chính là học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi, vốn thành thạo công nghệ nhưng thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin. Việc giáo dục kỹ năng tự vệ số cần được triển khai khẩn cấp, bài bản, như một môn học bắt buộc trong trường học và cộng đồng, để thế hệ trẻ có thể tự bảo vệ mình trước những kịch bản lừa đảo tinh vi ngày càng xuất hiện dày đặc.

Khi mùa du lịch đang đến gần, nhiều người bắt đầu tìm kiếm những nơi nghỉ dưỡng lý tưởng cho gia đình. Tuy nhiên, bên cạnh những trải nghiệm thú vị, một số người đã trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo khi đặt phòng khách sạn, resort qua các fanpage giả mạo trên Facebook. Mới đây, chị N.N., cư trú tại TP.HCM, đã trở thành nạn nhân của hình thức lừa đảo này khi bị mất 5,5 triệu đồng tiền cọc sau khi đặt hai đêm nghỉ dưỡng cho gia đình tại một resort ở Phan Thiết.

Chị N.N. chia sẻ rằng ban đầu chị đã thấy nhiều người giới thiệu về ‘The Clay Resort’ trên TikTok và sau đó chị đã truy cập vào Facebook để tìm hiểu thêm thông tin. Khi thấy fanpage cùng tên có ‘tick xanh’ xác nhận chính chủ và có lượng tương tác lớn, chị tin tưởng đây là trang chính thức của resort và quyết định nhắn tin hỏi đặt phòng. Tuy nhiên, sau khi chuyển khoản trước 50% chi phí để giữ chỗ, chị bắt đầu cảm thấy có điều gì đó bất thường. Phía fanpage ban đầu tư vấn rất nhiệt tình nhưng sau đó lại yêu cầu chị chuyển thêm tiền với lý do sai mã đặt phòng. Cuối cùng, chị N.N. đã bị lừa và khi tra cứu số điện thoại của nơi này trên Google Maps, chị phát hiện ra rằng số điện thoại hoàn toàn khác so với số đã liên hệ trước đó.

Không chỉ trường hợp của chị N.N., trong thời gian gần đây, trên mạng xã hội cũng đã xuất hiện nhiều phản ánh từ người dùng về việc bị lừa khi đặt phòng khách sạn, resort qua các fanpage giả mạo. Các nạn nhân cho biết họ bị thuyết phục bởi giao diện chuyên nghiệp, lượng tương tác lớn và dấu ‘tick xanh’ trên các trang này, và cuối cùng họ đã mất tiền vào tay những kẻ lừa đảo.

Phóng viên Dân trí đã ghi nhận được tình trạng fanpage giả mạo cơ sở lưu trú đang trở thành một hình thức lừa đảo phổ biến, đặc biệt là vào mùa du lịch cao điểm. Các chiêu thức lừa đảo ngày càng tinh vi và có thể khiến nhiều người dễ rơi vào bẫy nếu không đủ cảnh giác. Do đó, việc nâng cao cảnh giác và tìm hiểu kỹ thông tin trước khi thực hiện giao dịch là điều cần thiết để bảo vệ bản thân.

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đã có văn bản gửi tới các sở quản lý du lịch địa phương và đưa ra lời khuyến cáo cho người dân. Theo đó, người dân cần tìm hiểu kỹ thông tin của các cơ sở cung cấp dịch vụ du lịch nói chung và cơ sở lưu trú du lịch nói riêng trước khi đặt dịch vụ. Khi thực hiện giao dịch thanh toán, người dân chỉ nên đặt dịch vụ tại các website, fanpage chính thức của đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch do cơ quan quản lý du lịch địa phương cung cấp hoặc qua các nền tảng đặt dịch vụ có uy tín.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và khách hàng là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ lừa đảo trong lĩnh vực du lịch. Những biện pháp này không chỉ bảo vệ quyền lợi của du khách mà còn góp phần nâng cao uy tín của ngành du lịch Việt Nam trong mắt du khách trong và ngoài nước.

Một trường hợp lừa đảo tinh vi đã được phát hiện tại tỉnh Ninh Bình, khi một cô gái trẻ trở thành nạn nhân của đối tượng giả danh công an. Cô gái này đã bị đe dọa có liên quan đến một vụ án và bị yêu cầu tự trói tay chân, chụp ảnh gửi về cho gia đình, đồng thời đòi 200 triệu đồng tiền chuộc.

Sự việc đã được Công an xã Thanh Lâm, tỉnh Ninh Bình, phát hiện và giải quyết kịp thời. Vào ngày 23/7, gia đình anh K., trú tại xã Thanh Lâm, tỉnh Ninh Bình, đã trình báo về việc con gái của họ, Đ.T.K.P. (SN 2007), bị các đối tượng lạ mặt gọi điện thông báo đang bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển 200 triệu đồng để chuộc người.

Công an xã Thanh Lâm đã nhanh chóng triển khai các biện pháp nghiệp vụ để xác minh và làm rõ vụ việc. Sau gần 9 tiếng truy tìm, lực lượng công an đã tìm thấy Đ.T.K.P. đang ở trong nhà nghỉ Thành Đạt tại phường Phù Vân, tỉnh Ninh Bình.

Qua làm việc với P., cô gái này cho biết đã nhận cuộc gọi từ một người lạ tự xưng là công an, nói P. có liên quan đến một vụ án và yêu cầu P. phải chứng minh đang có 300 triệu đồng. Do không có tiền, đối tượng đã yêu cầu P. tìm nhà nghỉ kín đáo để làm việc và không được nói với ai.

Khi đang ở nhà nghỉ, đối tượng tiếp tục gọi video, đe dọa và bắt P. tự trói tay chân, chụp ảnh, gửi cho gia đình với nội dung ‘con bị bắt cóc’ và yêu cầu chuẩn bị tiền chuộc, nếu không sẽ giết P. Rất may, lực lượng công an đã tìm thấy P. và đưa cô về an toàn.

Qua vụ việc này, lực lượng công an khuyến cáo người dân cần cảnh giác trước thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo giả danh công an, Viện kiểm sát, tòa án, gọi video qua các ứng dụng và vu cáo nạn nhân liên quan đến vụ án rửa tiền, ma túy… Người dân cần đề phòng và không nên tin vào các yêu cầu vô lý từ những người lạ mặt.

Công an TP Hà Nội vừa phát đi cảnh báo về một thủ đoạn lừa đảo mới, trong đó các đối tượng giả danh nhân viên điện lực gọi điện cho người dân nhằm chiếm đoạt tài sản. Đặc biệt, vào mùa hè này, khi nhu cầu sử dụng điện tăng cao, các đối tượng lừa đảo đã lợi dụng sự chủ quan của một số người dân để thực hiện hành vi phạm tội.

Bà H., cư trú tại Thanh Liệt, Hà Nội, là một trong những nạn nhân mới nhất của thủ đoạn này. Ngày 12/7, Công an phường Thanh Liệt đã tiếp nhận đơn trình báo của bà H. về việc bị mất hơn 500 triệu đồng sau khi nghe điện thoại của đối tượng giả danh nhân viên điện lực. Đối tượng này đã tự xưng là cán bộ điện lực Hà Nội và hướng dẫn bà H. thực hiện hợp đồng điện tử, sau đó gửi mã QR code và yêu cầu bà quét mã. Ngay sau khi bà H. quét mã QR, tài khoản của bà đã bị trừ hơn 500 triệu đồng.

Sự việc này đã được bà H. trình báo cơ quan Công an để làm rõ. Công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân cần nâng cao cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo này. Các đối tượng thường mạo danh nhân viên ngành điện để yêu cầu người dân quét mã QR code hoặc cài đặt ứng dụng giả mạo, từ đó chiếm quyền điều khiển điện thoại để đánh cắp dữ liệu, tiền trong tài khoản ngân hàng.

Người dân tuyệt đối không nên cài đặt ứng dụng lạ từ đường link không xác minh, không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP hay cấp quyền truy cập điện thoại cho bất kỳ phần mềm nào không rõ nguồn gốc. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về điện lực hoặc các dịch vụ liên quan, người dân có thể liên hệ trực tiếp với Tổng đài chăm sóc khách hàng của Tổng Công ty Điện lực miền Bắc theo số 19006769 hoặc truy cập trang web của Trung tâm Chăm sóc khách hàng Tổng Công ty Điện lực miền Bắc https://cskh.npc.com.vn.

Khi gặp các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần kịp thời trình báo cơ quan Công an để ngăn chặn và xử lý theo quy định của pháp luật. Công an TP Hà Nội đang tích cực điều tra và ngăn chặn các thủ đoạn lừa đảo này, đồng thời khuyến cáo người dân cần cảnh giác và bảo vệ tài sản của mình.

Một trường hợp lừa đảo tình cảm sốc đã được một cặp đôi ở Pháp chia sẻ trên mạng xã hội, làm dấy lên cảnh báo về những trò lừa đảo này. Theo đó, một người đàn ông Bỉ 76 tuổi, Michel, đã bị lừa đảo khi tin rằng mình đã kết nối với hoa hậu Sophie Vouzeland, người từng tham gia cuộc thi Hoa hậu Pháp 2007 và giành được danh hiệu á hậu 1.

Michel đã tin rằng mình đã kết nối với Sophie qua ứng dụng WhatsApp và đã gửi khoảng 25.000 bảng Anh cho người mà anh ta nghĩ là cô. Tuy nhiên, khi Michel xuất hiện tại nhà của Sophie, anh ta đã bị chồng của cô, Fabien, chào đón và tiết lộ một sự thật sốc. Fabien cho biết rằng mình là chồng hiện tại của Sophie, khiến Michel bị sốc và nhận ra rằng mình đã bị lừa đảo.

Cặp đôi đã đăng tải một video về khoảnh khắc này trên mạng xã hội, chia sẻ cuộc trò chuyện của họ với nạn nhân để cảnh báo mọi người về những trò lừa đảo tình cảm. Trong video, Sophie và Fabien đã thể hiện sự cảm thương với Michel và nhấn mạnh rằng mọi người cần cẩn thận khi sử dụng mạng xã hội.

Sophie, người đang mang thai, đã bày tỏ sự cảm thương với nạn nhân và cảnh báo mọi người cần cẩn thận khi sử dụng mạng xã hội. Cô cho biết: “Chúng tôi cảm thấy rất thương xót cho người đàn ông này. Chúng tôi hy vọng rằng trường hợp này sẽ là một lời cảnh báo cho mọi người về những trò lừa đảo tình cảm.”

Fabien cũng nhấn mạnh rằng: “Chúng tôi muốn cảnh báo mọi người về những trò lừa đảo này. Mọi người cần cẩn thận khi sử dụng mạng xã hội và không nên gửi tiền cho người mà mình không biết.”

Hoa hậu Sophie Vouzeland và chồng cô, Fabien, đã trở thành một cặp đôi nổi tiếng ở Pháp sau khi đăng tải video về trường hợp lừa đảo này. Họ hy vọng rằng câu chuyện của mình sẽ giúp mọi người nâng cao cảnh giác và tránh bị lừa đảo.