Giá vàng thế giới hiện đang phải đối mặt với áp lực giảm mạnh khi các thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và các nước đạt được những bước tiến đáng kể. Sự kiện này đã khiến chứng khoán Mỹ lập kỷ lục và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có khả năng giữ nguyên lãi suất. Điều này đã làm giảm sự hấp dẫn của vàng, một tài sản thường được xem là nơi trú ẩn an toàn trong thời kỳ bất ổn kinh tế.

Trong sáng ngày 28/7, giá vàng giao ngay tại châu Á đã giảm gần 10 USD/oz, xuống mức 3.326 USD/oz. Tại Việt Nam, giá vàng SJC cũng giảm 600.000 đồng/lượng xuống còn 121,1 triệu đồng/lượng tính đến 10h sáng 28/7.

Nguyên nhân chính dẫn đến áp lực bán vàng hiện nay là do tâm lý ưa thích rủi ro gia tăng. Các thỏa thuận thương mại mà Mỹ đạt được với Nhật Bản, Philippines và Liên minh châu Âu (EU) đã giúp xoa dịu căng thẳng thương mại kéo dài nhiều tháng. Thị trường chứng khoán Mỹ trong tuần qua đã ghi nhận đà tăng ấn tượng, với chỉ số chứng khoán tầm rộng S&P 500 tăng phiên thứ 5 liên tiếp và lập các kỷ lục cao mới. Chỉ số công nghệ Nasdaq Composite cũng liên tục lập đỉnh mới trong tuần.

Trong khi đó, thị trường tiền số cũng đang rất sôi động, với Bitcoin duy trì ở gần đỉnh cao lịch sử, còn Ethereum ghi nhận đà tăng mạnh. Vàng, vốn được xem là tài sản trú ẩn an toàn, trở nên kém hấp dẫn khi tâm lý “ưa thích rủi ro” chiếm ưu thế.

Khả năng Fed giữ nguyên lãi suất ở mức 4,25-4,5% trong cuộc họp ngày 29-30/7 cũng đang gây áp lực lên vàng. Một đồng USD mạnh lên trong ngắn hạn cũng góp phần kìm hãm đà tăng của vàng.

Dù vậy, vẫn có một số yếu tố có thể hỗ trợ giá vàng trong trung và dài hạn. Nhu cầu vàng tại châu Á, nhất là từ các nhà đầu tư bán lẻ và ngân hàng trung ương, vẫn ở mức cao. Các ngân hàng trung ương trên thế giới, đặc biệt tại các nước đang phát triển, tiếp tục mua vàng để đa dạng hóa dự trữ và giảm phụ thuộc vào đồng USD.

Về chính sách tiền tệ, thị trường đang chờ đợi bài phát biểu của Chủ tịch Fed Jerome Powell sau cuộc họp ngày 30/7. Dù giữ nguyên lãi suất trong tháng này, giới đầu tư kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất ít nhất hai lần trong năm 2025.

Trong ngắn hạn, giá vàng thế giới có thể tiếp tục chịu áp lực giảm, với vùng hỗ trợ gần nhất là 3.300 USD/oz. Nếu các số liệu kinh tế Mỹ tiếp tục khả quan và Fed giữ lập trường trung lập sau cuộc họp cuối tháng 7, giá vàng có thể lùi sâu hơn.

Tại Việt Nam, giá vàng SJC có thể giảm thêm 1-2 triệu đồng/lượng, về quanh mức 119-120 triệu đồng/lượng. Tuy vậy, trong trung và dài hạn, vàng vẫn giữ vai trò là kênh đầu tư an toàn, được hỗ trợ bởi nhu cầu tăng từ châu Á, xu hướng mua vàng dự trữ của ngân hàng trung ương và kỳ vọng lãi suất giảm từ năm 2026.

Giá vàng thế giới đã tăng mạnh trong thời gian gần đây, đạt mức cao nhất trong 5 tuần và đang chuẩn bị thách thức kỷ lục mọi thời đại. Hợp đồng vàng giao tháng 8 đã tăng vọt 37,40 USD, đạt 3.443,8 USD/ounce, mức cao nhất kể từ khi vàng lập kỷ lục 3.452,8 USD/ounce vào ngày 13.6.

Sự tăng trưởng đáng kể này phản ánh nhu cầu mạnh mẽ và ổn định của thị trường vàng trong những tháng gần đây. Đợt tăng giá hiện tại được thúc đẩy bởi một số yếu tố chủ chốt của thị trường. Đồng USD suy yếu đã khiến vàng trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư quốc tế, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ giảm làm giảm chi phí cơ hội khi nắm giữ tài sản không sinh lời như vàng.

Chỉ số USD ICE đã giảm 0,44 điểm, xuống còn 97,42, tạo điều kiện thuận lợi cho các loại hàng hóa định giá bằng USD. Cùng lúc, thị trường trái phiếu phản ánh tâm lý thận trọng gia tăng của nhà đầu tư đối với triển vọng kinh tế. Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm giảm 4,4 điểm cơ bản xuống còn 3,836%, còn lợi suất kỳ hạn 10 năm giảm 4,5 điểm cơ bản xuống 4,339%. Diễn biến này cho thấy thị trường kỳ vọng sẽ có điều chỉnh chính sách tiền tệ và đối mặt với các trở lực kinh tế trong thời gian tới.

Hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương cùng với nhu cầu trú ẩn an toàn tiếp tục hỗ trợ giá vàng. Các tổ chức đầu tư vẫn xem vàng là công cụ đa dạng hóa danh mục trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và bất ổn về chính sách thương mại gia tăng.

Diễn biến chính sách thương mại hiện đang là chất xúc tác lớn cho tâm lý thị trường. Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế với hầu hết đối tác thương mại nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 1.8, tạo ra làn sóng bất ổn lớn trong thương mại toàn cầu. Mức thuế đề xuất 30% lên hàng hóa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu đã khiến EU cân nhắc các biện pháp đáp trả, làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến thương mại quy mô lớn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế toàn cầu.

Sự hội tụ của yếu tố đồng USD suy yếu, lợi suất trái phiếu giảm, căng thẳng địa chính trị và bất ổn thương mại đã tạo ra môi trường đặc biệt thuận lợi cho vàng. Khi giá tiến gần mốc cao kỷ lục, giới đầu tư đang theo dõi sát sao liệu các điều kiện thuận lợi này có đủ sức duy trì đà tăng và đưa vàng vượt ngưỡng lịch sử, kích hoạt thêm làn sóng mua vào mới và kéo dài đợt tăng giá hiện nay.

Khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đang gây ra nhiều quan ngại về một cuộc chiến pháp lý tiềm ẩn và những tác động tiêu cực đến thị trường tài chính cũng như nền kinh tế toàn cầu.

Các chuyên gia pháp lý và chính sách đang đặt ra câu hỏi về quyền hạn của Tổng thống và tính độc lập của Fed trong bối cảnh này. Một trong những vấn đề then chốt xoay quanh việc liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời hiện tại dường như nghiêng về việc Tổng thống không có thẩm quyền này, trừ khi có “nguyên nhân chính đáng”. Tuy nhiên, việc xác định “nguyên nhân chính đáng” có thể mang tính chủ quan cao và phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, nhiều khả năng ông Powell sẽ đệ đơn kiện lên tòa án. Vụ kiện này rất có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện.

Ngoài ra, ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, cho phép ông tiếp tục ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Điều này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể dẫn đến những hệ quả kinh tế đáng kể. Mục tiêu của ông là lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó xảy ra ngay lập tức, bất kể những hệ quả kinh tế có thể phát sinh.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất.

Chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ rất khó để khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát.

Trước những tình huống này, tất cả các bên liên quan cần phải xem xét kỹ lưỡng các bước tiếp theo và cân nhắc những tác động lâu dài có thể xảy ra. Đồng thời, tính độc lập của Fed và cơ chế kiểm soát, giám sát cần được đảm bảo để tránh những can thiệp chính trị không phù hợp.

Đọc thêm về vấn đề này tại đây.

Tóm lại, sự việc Tổng thống Trump có thể sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell không chỉ là một vấn đề về quyền hạn và chính trị, mà còn liên quan đến những vấn đề sâu rộng hơn về kinh tế và quản lý. Điều quan trọng là cần duy trì tính độc lập của Fed và đảm bảo rằng các quyết định chính sách được đưa ra dựa trên các xem xét kinh tế khách quan.

Các ngân hàng trung ương đã kết thúc năm 2022 với báo cáo mua ròng 28 tấn vàng trong tháng 12/2022. Bao gồm các giao dịch mua không được báo cáo, điều này đã nâng tổng số lượng mua vàng của các ngân hàng trung ương năm 2022 lên 1.136 tấn. Đây là mức mua ròng cao thứ 2 được ghi nhận kể từ năm 1950 và là năm thứ 13 liên tiếp ngân hàng trung ương mua ròng vàng. 

Trong đó, Trung Quốc chính thức bắt đầu mua vàng trở lại vào tháng 11/2022 và mua thêm 30 tấn vào tháng 12/2022. Điều đó đã nâng tổng dự trữ vàng của đất nước này lên mức cao hơn 2.000 tấn.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã tích trữ được 1.148 tấn vàng trong khoảng thời gian từ năm 2002-2019 và đột ngột dừng lại. Nhiều ý kiến cho rằng Trung Quốc vẫn tiếp tục bổ sung thêm vàng vào trong danh sách dự trữ trong suốt những năm “im lặng” đó.

Theo ông Jim Rickards, từng chia trên Mises Daily rằng, nhiều suy đoán cho rằng Trung Quốc nắm giữ vài nghìn tấn vàng ngoài “những con số được công bố” tại Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước Trung Quốc (SAFE).

Bên cạnh đó, Ngân hàng Trung ương Türkiye (Thổ Nhĩ Kỳ) tiếp tục mua nhất quán trong tháng 12/2022, bổ sung thêm 25 tấn vào kho dự trữ vàng của mình. Trong suốt năm 2022, Thổ Nhĩ Kỳ đã bổ sung khoảng 150 tấn vàng vào kho tích trữ. Đồng thời, Croatia mua 2 tấn vàng sau khi không báo cáo bất kỳ thay đổi nào về dự trữ vàng kể từ năm 2001.

Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đã tiếp tục mua vàng vào tháng 12/2022, sau khi tạm dừng trong tháng 11 với số lượng mua khiêm tốn 1 tấn. Ấn Độ được xếp hạng là quốc gia nắm giữ vàng lớn thứ 9 trên thế giới. Kể từ khi nối lại hoạt động mua vào cuối năm 2017, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ đã mua hơn 200 tấn vàng.

Những giao dịch mua này được bù đắp một phần bởi doanh số bán hàng lớn của Kazakhstan (29 tấn) và Uzbekistan (1 tấn). Không có gì lạ khi các ngân hàng mua từ sản xuất trong nước – chẳng hạn như Uzbekistan và Kazakhstan – chuyển đổi giữa mua và bán.

Đồng thời, các đợt mua vào tháng 12 đã nâng tổng dự trữ vàng ròng của các ngân hàng trung ương trong quý 4/2022 lên 417 tấn. Tính đến nửa cuối năm 2022, các ngân hàng trung ương đã mua tổng cộng 862 tấn vàng.

Tổng mức tăng dự trữ là sự kết hợp của các hoạt động mua được báo cáo cùng với ước tính cho hoạt động mua đáng kể không được báo cáo. Một số ngân hàng trung ương thường không báo cáo giao dịch mua bao gồm Trung Quốc và Nga.

Nhiều nhà phân tích tin rằng Trung Quốc là “người mua bí ẩn” dự trữ vàng, giảm thiểu tiếp xúc với đồng USD. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, “Nếu có thêm thông tin về hoạt động không được báo cáo này, những ước tính có thể được sửa đổi”.

Tổng lượng mua của các ngân hàng trung ương năm 2022 là 1.136 tấn, tăng 152% so với năm 2021. Đây là mức mua vàng ròng hàng năm cao nhất của ngân hàng trung ương kể từ khi ngừng chuyển đổi USD thành vàng vào năm 1971. 

Theo Hội đồng vàng thế giới, có hai động lực chính đằng sau việc mua vàng của ngân hàng trung ương chính là hiệu quả của nó trong thời kỳ khủng hoảng và vai trò của nó như một kho lưu trữ giá trị dài hạn.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi trong một năm bị ảnh hưởng bởi sự bất ổn địa chính trị và lạm phát tràn lan, các ngân hàng trung ương đã chọn tiếp tục bổ sung vàng vào kho của họ với tốc độ nhanh hơn.”

Giám đốc nghiên cứu toàn cầu của Hội đồng vàng thế giới Juan Carlos Artigas nói với Kitco News rằng các giao dịch mua lớn nhấn mạnh thực tế rằng vàng vẫn là một tài sản quan trọng trong hệ thống tiền tệ toàn cầu.

“Mặc dù vàng không còn hỗ trợ tiền tệ nữa nhưng nó vẫn đang được sử dụng. Tại sao? Bởi vì nó là một tài sản thực sự,” ông nhấn mạnh.

Trên toàn cầu, các ngân hàng trung ương đã bổ sung dự trữ ròng trong 13 năm liên tiếp với hơn 6.800 tấn vàng.

Sau những năm kỷ lục vào năm 2018 và 2019, hoạt động mua vàng của ngân hàng trung ương đã chậm lại vào năm 2020 với tổng lượng mua ròng khoảng 273 tấn. Tỷ lệ mua thấp hơn vào năm 2020 được dự đoán là do ngân hàng trung ương đã tăng cường mua cả trong năm 2018 và 2019. Sự hỗn loạn kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra cũng đã tác động đến thị trường.

Nhu cầu của ngân hàng trung ương đạt 650,3 tấn vào năm 2019. Vào thời điểm đó là mức mua hàng năm cao thứ hai trong 50 năm, chỉ thấp hơn một chút so với mức mua ròng 656,2 tấn của năm 2018 .

Tham khảo: Oilprice