Trong bối cảnh thế giới đang trải qua thời đại VUCA, đặc trưng bởi biến động, bất định, phức tạp và mơ hồ, các tổ chức cần có năng lực thích ứng để tồn tại và phát triển. Nhóm tác giả, bao gồm Tiến sĩ Lê Mạnh Hùng – Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), đã đưa ra một hướng tiếp cận hệ thống cả về lý luận và thực tiễn để giúp các nhà quản trị xây dựng năng lực thích ứng và chủ động kiến tạo trong môi trường bất định.

Cuốn sách “Quản trị Biến động và Khủng hoảng” không chỉ gây chú ý bởi tiêu đề mang hơi hướng thời sự mà còn bởi cách tư duy rất riêng của nhóm tác giả. Những khái niệm trong sách xuất phát từ những trải nghiệm thật, được chiêm nghiệm kỹ lưỡng trong quá trình điều hành thực tế. “Quản trị biến động” được giới thiệu như một phản xạ sống còn trước thực tại đầy bất ổn, chứ không phải là một trường phái lý luận mới trong quản trị hiện đại.

Mối quan hệ giữa biến động – khủng hoảng – rủi ro được phân tích bằng logic biện chứng, chặt chẽ nhưng không giáo điều; gần gũi đến mức người đọc có thể cảm nhận bằng trực giác. Cuốn sách gắn kết lý luận với các năng lực cụ thể trong quản trị tổ chức, từ hoạch định mục tiêu, dự báo rủi ro, điều chỉnh kế hoạch, ứng phó linh hoạt, cho đến cả một bước tiến dài là “kiến tạo động”, một cách dùng từ rất Việt Nam cho năng lực đổi mới có chủ đích trong điều kiện bất định.

Petrovietnam – một tổ chức mang tính chất “đặc biệt kép”: vừa vận hành trong lĩnh vực năng lượng vốn nhiều biến động, vừa là doanh nghiệp nhà nước với những ràng buộc và giới hạn đặc thù – đã trải qua một “khủng hoảng kép” vào năm 2020. Chính trong bối cảnh ấy, khái niệm “quản trị biến động” lần đầu tiên được hình thành và triển khai đồng bộ. Nhờ vậy, Petrovietnam không những đứng vững qua khủng hoảng mà còn đạt nhiều kết quả tích cực về sản lượng, tài chính, đóng góp ngân sách, quản trị nhân sự và năng lực điều hành.

Từ năm 2021 trở đi, “quản trị biến động” tại Petrovietnam không còn giữ vai trò ứng phó tình thế mà được nâng lên thành phương thức vận hành và văn hóa điều hành doanh nghiệp. Mỗi đơn vị, mỗi cán bộ bắt đầu hiểu rõ: kế hoạch là quan trọng, nhưng khả năng điều chỉnh, ứng biến kế hoạch trong điều kiện thay đổi còn quan trọng hơn.

Năm 2024, Petrovietnam lần đầu tiên ghi nhận mức doanh thu vượt mốc 1 triệu tỷ đồng – con số không chỉ phản ánh quy mô, còn là dấu ấn của một quá trình quản trị chủ động, linh hoạt và đủ bản lĩnh trước biến động liên tục của môi trường kinh tế – địa chính trị toàn cầu.

Tư duy kiểm soát cứng nhắc được thay thế bằng kiểm soát linh hoạt. Văn hóa “thực hiện theo chỉ đạo” dần nhường chỗ cho cách tiếp cận chủ động hơn, phản ứng theo “mục tiêu sống”. Đó là một chuyển hóa thực sự. Và cũng là minh chứng cho việc: một lý luận, nếu đủ sức đứng vững trong thực tiễn khắc nghiệt, sẽ tự thân tìm được chỗ đứng trong hệ vận hành tổ chức.

Cuốn sách “Quản trị Biến động và Khủng hoảng” không hô hào lý thuyết, cũng không cố chứng minh cái mới bằng cách phủ nhận cái cũ. Nhóm tác giả chọn một con đường khác, lặng lẽ hơn, nhưng có giá trị bền vững hơn: quan sát thực tiễn, chiết xuất tư duy, cấu trúc thành luận điểm, rồi chỉ ra cách vận hành, từ chiến lược cấp cao đến điều phối hệ thống và phát triển nguồn nhân lực.

Một điểm đáng chú ý là cuốn sách không tách bạch lý luận với thực hành. Các mô hình quản trị mục tiêu như MBO, KPI, BSC, OKRs được phân tích kỹ, không chỉ ở vai trò lịch sử mà còn trong khả năng thích nghi với môi trường biến động. Sự chuyển dịch từ “mục tiêu cứng” sang “mục tiêu sống”, mục tiêu có thể cập nhật, điều chỉnh theo tín hiệu thị trường và dữ liệu thời gian thực, được minh chứng cụ thể qua cách Petrovietnam vận hành hệ thống dashboard số hóa, cảnh báo và kiểm soát hiệu quả tại hiện trường.

Trong mạch suy nghĩ ấy, từng khái niệm như “quản trị chuỗi giá trị”, “quản trị điều kiện biên”, hay “kiến tạo giá trị mới” đều được trình bày mạch lạc, gắn liền với ví dụ cụ thể và dễ liên hệ đến các cấp độ khác nhau trong tổ chức.

Điều đáng trân trọng là cuốn sách không đặt mục tiêu chứng minh điều gì mới lạ. Giọng văn trung dung, tiết chế. Nhóm tác giả không cố khẳng định mình đúng, họ chỉ chọn cách ghi lại những gì đã thực sự được triển khai, đã kiểm nghiệm qua thực tiễn, với mong muốn chia sẻ một cách làm cụ thể, phù hợp với bối cảnh của một tổ chức có quy mô lớn, nhiệm vụ nặng nề và trách nhiệm đặc thù như Petrovietnam.

Vì thế, cuốn sách này không chỉ dành cho những nhà lãnh đạo cấp cao. Cuốn sách hữu ích cả với những người đang đảm trách vai trò điều hành trung gian, những người phải xoay xở giữa kế hoạch cũ và thực tế mới. Với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, nơi khả năng dự báo gần như bằng không, cách tiếp cận “quản trị mục tiêu sống” trong sách này có thể mở ra một lối đi khác: không cần nhìn xa hàng trăm cây số, chỉ cần đủ tỉnh táo để thấy 100 mét phía trước, và bước cho đúng.

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động và khủng hoảng chưa từng có, việc quản trị biến động trở thành một yêu cầu thiết yếu đối với các tổ chức. Đây là lúc các nhà quản trị cần có một hướng tiếp cận mới và toàn diện để đối mặt với những thách thức này. Cuốn sách “Quản trị Biến động và Khủng hoảng” do Tiến sĩ Lê Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) làm chủ biên, đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc và toàn diện về vấn đề này.

Cuốn sách không chỉ tập trung vào việc phân tích khái niệm biến động và khủng hoảng mà còn gắn kết lý luận với các năng lực cụ thể trong quản trị tổ chức. Từ việc hoạch định mục tiêu, dự báo rủi ro, điều chỉnh kế hoạch, ứng phó linh hoạt, cho đến việc kiến tạo động lực cho tổ chức, cuốn sách cung cấp một khung khổ toàn diện cho các nhà quản trị. Nhóm tác giả đã sử dụng nhiều ví dụ sinh động từ thực tiễn của các tổ chức lớn trên thế giới để minh họa cho các khái niệm và phương pháp quản trị biến động.

Một trong những điểm nổi bật của cuốn sách là việc đưa ra minh chứng thuyết phục từ Petrovietnam về việc áp dụng tư duy “quản trị biến động” trong bối cảnh khủng hoảng kép năm 2020. Trong thời điểm đó, khái niệm “quản trị biến động” lần đầu tiên được hình thành và triển khai đồng bộ tại Petrovietnam. Nhờ vậy, tổ chức này không những đứng vững qua khủng hoảng mà còn đạt được nhiều kết quả tích cực về sản lượng, tài chính, đóng góp ngân sách, quản trị nhân sự và năng lực điều hành.

Cuốn sách cũng cho thấy rằng khi tổ chức biết sống chung với biến động, biết phản ứng nhanh nhưng có hệ thống, thì ngay cả khủng hoảng cũng có thể trở thành một phần của chuỗi tạo giá trị. Từ năm 2021 trở đi, “quản trị biến động” tại Petrovietnam không còn giữ vai trò ứng phó tình thế mà được nâng lên thành phương thức vận hành, từng bước định hình như một phần trong văn hóa điều hành doanh nghiệp.

Cuốn sách “Quản trị Biến động và Khủng hoảng” không hô hào lý thuyết mà chọn cách kể lại điều đã từng trải qua, một cách chân thành, không tô vẽ. Cuốn sách này hữu ích không chỉ với những nhà lãnh đạo cấp cao mà còn với những người đang đảm trách vai trò điều hành trung gian, những người phải xoay xở giữa kế hoạch cũ và thực tế mới. Với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cách tiếp cận “quản trị mục tiêu sống” trong sách này có thể mở ra một lối đi khác: không cần nhìn xa hàng trăm cây số, chỉ cần đủ tỉnh táo để thấy 100 mét phía trước và bước cho đúng.

Tóm lại, cuốn sách “Quản trị Biến động và Khủng hoảng” là một tài liệu quý giá cho các nhà quản trị, giúp họ xây dựng năng lực thích ứng, chủ động kiến tạo trong môi trường bất định. Với cách tiếp cận mới và toàn diện, cuốn sách này chắc chắn sẽ giúp các nhà quản trị đối mặt với những thách thức của biến động và khủng hoảng một cách hiệu quả hơn. Để biết thêm thông tin về cuốn sách, bạn có thể tham khảo trang web hoặc nguồn thông tin khác.

Cuốn sách này không chạy theo trào lưu quản trị hiện đại hay vay mượn lý thuyết nước ngoài. Thay vào đó, nó ghi lại những trải nghiệm thực tế và được cấu trúc thành tư duy hệ thống.

Nội dung của cuốn sách bao gồm các khía cạnh quan trọng trong quản trị, bắt đầu với việc hoạch định mục tiêu. Đây là bước nền tảng giúp định hướng và tập trung nguồn lực vào các mục tiêu cụ thể. Tiếp theo là dự báo rủi ro, một yếu tố không thể thiếu trong quá trình quản trị, giúp chủ động识别 và giảm thiểu các nguy cơ tiềm ẩn.

Ngoài ra, cuốn sách còn đề cập đến điều chỉnh kế hoạch, một quá trình liên tục nhằm đảm bảo sự phù hợp và hiệu quả của các chiến lược trong bối cảnh thực tế luôn thay đổi. Đặc biệt, cuốn sách giới thiệu khái niệm ‘kiến tạo động’, một thuật ngữ được Việt hóa để chỉ năng lực đổi mới trong môi trường bất định.

‘Kiến tạo động’ nhấn mạnh vào khả năng thích nghi, sáng tạo và đổi mới liên tục để đáp ứng những biến động không thể dự đoán trước trong môi trường kinh doanh và quản trị. Khái niệm này được xem là một tư duy mới mẻ và cần thiết cho các nhà quản lý và lãnh đạo trong thời đại hiện nay.

Thông qua các nội dung này, cuốn sách không chỉ cung cấp cho người đọc những nguyên tắc và phương pháp quản trị cơ bản mà còn khuyến khích sự tư duy sáng tạo và khả năng ứng biến trong thực tế. Bằng cách tập trung vào trải nghiệm thực tế và cấu trúc tư duy hệ thống, cuốn sách mang đến một góc nhìn mới và thực tiễn cho lĩnh vực quản trị.

Với cách tiếp cận này, cuốn sách có thể trở thành một tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý, doanh nhân, và bất kỳ ai quan tâm đến lĩnh vực quản trị và phát triển tổ chức.