Thị trường lao động Việt Nam hiện đang đối mặt với một nghịch lý đáng kể: mặc dù hàng nghìn người lao động bị sa thải, nhiều doanh nghiệp vẫn đang thiếu nhân sự nghiêm trọng. Theo báo cáo quý 2/2025 của Vieclam24h, gần 3.000 người tham gia khảo sát đã cung cấp một bức tranh toàn diện về tình trạng tâm lý người lao động và sự gián đoạn kết nối giữa cung và cầu lao động trên thị trường.

Trong nửa đầu năm 2025, các ngành công nghệ và bán lẻ trên toàn cầu đã chứng kiến sự cắt giảm đáng kể, với 72.000 lao động trong ngành công nghệ và hơn 64.000 việc làm trong ngành bán lẻ bị mất đi. Tại Việt Nam, hơn 2.500 nhân sự ngân hàng bị tinh giản, và nhiều khu công nghiệp cũng báo cáo cắt giảm quy mô lớn trong các ngành dệt may, da giày, và điện tử. Điều này cho thấy rằng làn sóng cắt giảm nhân sự (layoff) đang trở thành xu hướng toàn cầu, không chỉ giới hạn trong các đợt khủng hoảng ngắn hạn mà đã trở thành chiến lược dài hạn của nhiều doanh nghiệp.

Tâm lý bất ổn trong người lao động đã làm đứt gãy mối liên kết giữa họ và doanh nghiệp. Theo khảo sát, gần 43,3% người lao động cho biết họ đang phải gánh thêm công việc, trong khi 42,8% lo sợ sẽ là người tiếp theo bị sa thải. Gần 30% người lao động đã mất niềm tin vào tổ chức, và 27,3% cảm thấy giảm động lực làm việc.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng 77,4% doanh nghiệp được khảo sát cho biết tình hình tuyển dụng hiện tại khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, nhóm nhân viên chính thức và thực thi gặp khó khăn nhất với tỷ lệ 84,7%, tiếp theo là nhóm chuyên viên, cấp trung và trưởng nhóm với tỷ lệ 66,1%. Trong khi đó, 72,7% người lao động mất việc đã quay lại tìm việc, nhưng chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn.

Lao động lớn tuổi và lao động phổ thông chịu thiệt thòi nặng nề trong làn sóng cắt giảm nhân sự này. Nhóm tuổi 45-54 là đối tượng bị cắt giảm nhiều nhất với tỷ lệ 9,5%, nhưng chỉ có 4,1% được giữ lại. Nhóm trên 55 tuổi gần như không còn hiện diện trong lực lượng lao động được giữ lại. Đồng thời, lực lượng lao động trẻ cũng thiếu cơ hội để gia nhập thị trường, với chỉ 23,4% doanh nghiệp có kế hoạch tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp hoặc thực tập sinh.

Kỳ vọng lệch pha giữa người lao động và doanh nghiệp đang khiến cung và cầu lao động ngày càng khó gặp nhau. Người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc có lợi hơn, trong khi doanh nghiệp lại ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng.

Dù vậy, báo cáo cũng chỉ ra những tín hiệu tích cực từ cả người lao động và doanh nghiệp Việt. Thị trường lao động đang hồi phục chậm và mang tính chọn lọc, nhưng 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Người lao động Việt Nam thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật so với xu hướng chung trên thế giới.

Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, cả hai phía cần chủ động thay đổi. Khi có sự lắng nghe và điều chỉnh từ cả hai bên, cung và cầu lao động mới có thể vận hành như một thể thống nhất thay vì tiếp tục đứng ở hai đầu không gặp nhau.

Khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đang gây ra nhiều quan ngại về một cuộc chiến pháp lý tiềm ẩn và những tác động tiêu cực đến thị trường tài chính cũng như nền kinh tế toàn cầu.

Các chuyên gia pháp lý và chính sách đang đặt ra câu hỏi về quyền hạn của Tổng thống và tính độc lập của Fed trong bối cảnh này. Một trong những vấn đề then chốt xoay quanh việc liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền để cách chức ông Powell hay không. Câu trả lời hiện tại dường như nghiêng về việc Tổng thống không có thẩm quyền này, trừ khi có “nguyên nhân chính đáng”. Tuy nhiên, việc xác định “nguyên nhân chính đáng” có thể mang tính chủ quan cao và phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Nếu ông Trump cố gắng sa thải ông Powell, nhiều khả năng ông Powell sẽ đệ đơn kiện lên tòa án. Vụ kiện này rất có thể sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao. Trước đây, tòa án này đã phán quyết rằng Fed, với tư cách là một thực thể đặc biệt, và các thống đốc của cơ quan này không thể bị thay đổi nhân sự một cách tùy tiện.

Ngoài ra, ông Powell còn có thể yêu cầu Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) giữ lại ông làm Chủ tịch, cho phép ông tiếp tục ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ. Điều này có thể diễn ra vì trong lịch sử, Chủ tịch FOMC luôn là Chủ tịch Hội đồng Thống đốc Fed, nhưng không phải là một yêu cầu bắt buộc.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn cắt giảm lãi suất, điều này có thể dẫn đến những hệ quả kinh tế đáng kể. Mục tiêu của ông là lãi suất thấp hơn nhiều và ông muốn điều đó xảy ra ngay lập tức, bất kể những hệ quả kinh tế có thể phát sinh.

Các chuyên gia nhận định rằng nếu ông Trump sa thải ông Powell, điều đó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho thị trường và kinh tế. Việc sa thải ông Powell khó có thể thay đổi cách tiếp cận của FOMC đối với chính sách tiền tệ và có thể còn làm cứng rắn hơn lập trường của họ về lãi suất.

Chi phí về danh tiếng từ việc sa thải ông Powell sẽ rất khó để khắc phục. Sự can thiệp chính trị vào hoạt động của Fed có thể dẫn đến chính sách tiền tệ yếu kém, tương tự như những gì đã xảy ra vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, với những hậu quả bất lợi cho lạm phát.

Trước những tình huống này, tất cả các bên liên quan cần phải xem xét kỹ lưỡng các bước tiếp theo và cân nhắc những tác động lâu dài có thể xảy ra. Đồng thời, tính độc lập của Fed và cơ chế kiểm soát, giám sát cần được đảm bảo để tránh những can thiệp chính trị không phù hợp.

Đọc thêm về vấn đề này tại đây.

Tóm lại, sự việc Tổng thống Trump có thể sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell không chỉ là một vấn đề về quyền hạn và chính trị, mà còn liên quan đến những vấn đề sâu rộng hơn về kinh tế và quản lý. Điều quan trọng là cần duy trì tính độc lập của Fed và đảm bảo rằng các quyết định chính sách được đưa ra dựa trên các xem xét kinh tế khách quan.