Việc sử dụng smartphone và mạng xã hội ở trẻ em dưới 13 tuổi có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm lý của chúng. Theo một nghiên cứu mới được công bố trên Tạp chí Phát triển Con người và Năng lực, trẻ em tiếp xúc với smartphone và mạng xã hội từ sớm có thể dẫn đến giảm khả năng điều chỉnh cảm xúc, tạo cảm giác tự ti, và thậm chí có thể dẫn đến ý nghĩ tự tử.

Nghiên cứu được thực hiện bởi Sapien Labs, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên nghiên cứu về những tác động của cuộc sống hiện đại đến sức khỏe não bộ và tâm trí con người. Các nhà nghiên cứu của Sapien Labs đã tiến hành một khảo sát với 2 triệu người tại 163 quốc gia. Kết quả cho thấy sự tác động đến tâm lý khi sử dụng smartphone và mạng xã hội từ quá sớm sẽ ảnh hưởng đến bé gái nhiều hơn so với các bé trai.

Các nhà nghiên cứu của Sapien Labs đã kêu gọi các bậc phụ huynh trên toàn cầu nên ngăn trẻ dưới 13 tuổi sử dụng smartphone và mạng xã hội, như một biện pháp để bảo vệ trẻ em. Tiến sĩ tâm lý Tara Thiagarajan, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết cần phải có hành động khẩn cấp để hạn chế trẻ em dưới 13 tuổi tiếp cận và sử dụng smartphone, cũng như quy định rõ ràng về môi trường số mà trẻ tiếp xúc.

Giáo sư giáo dục học Caroline Fitzpatrick và nhóm các nhà khoa học và tâm lý học Canada cũng cho thấy việc sử dụng smartphone, máy tính bảng ở trẻ nhỏ có thể gây ra rối loạn khả năng kiểm soát cơn giận dữ và sự thất vọng, dẫn đến tăng các cơn bùng nổ cảm xúc ở trẻ nhỏ.

Tỷ phú Bill Gates, nhà sáng lập Microsoft, cũng đã từng chia sẻ quan điểm cá nhân khi cho rằng độ tuổi phù hợp nhất để trẻ em sử dụng smartphone là năm 13 tuổi và ông cũng đã áp dụng điều này cho 3 đứa con của mình.

Kết quả nghiên cứu của Sapien Labs cho biết một trong những tác động xấu đến tâm lý của trẻ khi sử dụng smartphone là tiếp cận với mạng xã hội từ quá sớm. Điều này có thể dẫn đến các nguy cơ trẻ tiếp xúc các nội dung độc hại, bị bắt nạt trực tuyến hoặc có những mối quan hệ không lành mạnh.

Các chuyên gia tâm lý khuyên các bậc phụ huynh nên để trẻ em tránh xa mạng xã hội, ít nhất đến năm 16 tuổi. Để thực hiện điều này, cần có sự quan tâm từ các bậc phụ huynh, những người sẵn sàng hướng trẻ đến những niềm đam mê và sở thích khác bên ngoài màn hình điện thoại.

Nếu sau khi đọc bài viết này, nhiều phụ huynh nhận ra mình đã để cho con sử dụng smartphone, tiếp xúc với mạng xã hội từ quá sớm và cảm thấy lo lắng về điều đó, thì nên thay đổi điều này càng sớm càng tốt. Các nhà tâm lý học cho biết thêm trong trường hợp phụ huynh muốn để trẻ tiếp xúc với smartphone và máy tính bảng, hãy giới hạn thời gian cụ thể cho chúng sử dụng, chẳng hạn 20 phút sử dụng smartphone hoặc 15 phút sử dụng máy tính bảng mỗi ngày. Ngoài ra, không nên để trẻ tự sử dụng các thiết bị này mà luôn có người lớn ngồi bên để giám sát và cùng trẻ khám phá những nội dung hữu ích.

Sau vụ rơi máy bay Air India gần đây, câu hỏi về sức khỏe tâm lý của phi công đã trở thành tâm điểm chú ý, đặc biệt khi nhiều thảm kịch trong ngành hàng không được cho là có liên quan đến nguyên nhân này. Các nhà điều tra đang xem xét hồ sơ y tế của cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người điều khiển chuyến bay Air India 171 gặp nạn hôm 12/6, khiến 241 người thiệt mạng. Báo cáo ban đầu cho biết các công tắc điều khiển nhiên liệu đã bị tắt ngay sau khi máy bay cất cánh, dẫn đến mất lực đẩy và rơi xuống khu dân cư ở Ahmedabad. Thông tin về việc cơ trưởng Sabharwal từng nghỉ phép vì lý do tang chế và có dấu hiệu trầm cảm đã làm dấy lên mối quan ngại về khía cạnh tâm lý, mặc dù Air India nhấn mạnh rằng chưa thể kết luận gì cho đến khi cuộc điều tra hoàn tất.

Câu chuyện của Air India 171 không phải là trường hợp đơn lẻ. Ngành hàng không đã chứng kiến nhiều thảm kịch mà nguyên nhân được cho là đến từ khủng hoảng tâm thần của phi công. Vụ Germanwings năm 2015 khiến 150 người thiệt mạng, xảy ra khi cơ phó Andreas Lubitz cố tình khóa cửa buồng lái, điều khiển máy bay lao vào núi tại Pháp. Điều tra cho thấy Lubitz từng bị trầm cảm nặng, che giấu bệnh và từng tìm kiếm thông tin về cơ chế khóa buồng lái. Tương tự, giả thuyết về vụ tự sát của cơ trưởng cũng được đặt ra trong vụ mất tích của chuyến bay MH370 năm 2014. Dù chưa có bằng chứng chính thức, cựu Thủ tướng Australia Tony Abbott vào năm 2020 cho biết các quan chức Malaysia từ sớm đã tin đây là một vụ “giết người do tự sát”.

Ngoài ra, một vụ tai nạn năm 2013 của hãng hàng không Mozambique cũng được xác định là do cơ trưởng cố tình điều khiển máy bay rơi xuống đất, sau khi nhốt cơ phó bên ngoài buồng lái. Những vụ việc này đã làm nổi bật mối quan ngại về sức khỏe tâm lý của phi công và nhu cầu về các biện pháp phòng ngừa và can thiệp hiệu quả.

Các chuyên gia cho rằng ngành hàng không vẫn chưa có biện pháp đầy đủ để xử lý vấn đề này. Phi công bắt buộc phải trải qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhưng nhiều người tránh né vì sợ mất giấy phép bay. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy hơn 56% phi công Mỹ từng né tránh việc khám sức khỏe vì lo ngại ảnh hưởng đến công việc. Trong khi đó, việc phát hiện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm thần vẫn phụ thuộc chủ yếu vào khai báo tự nguyện.

Chuyên gia hàng không Marc Atherton nhận định: “Ngành hàng không toàn cầu có hệ thống quản lý rủi ro rất tốt về kỹ thuật và vận hành, nhưng lại thiếu chiến lược rõ ràng cho sức khỏe tâm thần – yếu tố sống còn trong an toàn bay”. Tổ chức IPAAC – liên minh quốc tế hỗ trợ đồng nghiệp ngành hàng không – cũng cho rằng sức khỏe tinh thần nên được xem là một phần cấu thành an toàn bay. Họ kêu gọi mở rộng các chương trình hỗ trợ ẩn danh giữa các nhân viên cùng ngành để giúp phát hiện và can thiệp sớm.

Sau thảm kịch Germanwings, một số đề xuất cải tiến thiết kế cửa buồng lái nhằm tránh việc một phi công cố ý nhốt người còn lại bên ngoài đã được đưa ra. Tuy nhiên, giới chức cảnh báo rằng thay đổi đó có thể làm tăng nguy cơ bị xâm nhập buồng lái từ bên ngoài.

Năm 2023, Hội Hàng không Hoàng gia Anh (RAeS) công bố báo cáo cảnh báo rằng dù ngành hàng không đã có nỗ lực hỗ trợ nhân viên đối mặt với vấn đề tâm lý, nhưng vẫn thiếu hệ thống quản lý rủi ro tâm thần hiệu quả ngay từ đầu. “Đã có nhiều tiến bộ toàn cầu trong lĩnh vực này”, ông Dave Fielding – Chủ tịch IPAAC chia sẻ. “Nhưng tất cả vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và cần tiếp tục nỗ lực mạnh mẽ hơn”, ông nói.

Thái Lan đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng, khi hơn 13 triệu người được chẩn đoán mắc các vấn đề tâm lý. Theo Báo cáo Y tế Thái Lan 2025, hiện có 13,4 triệu người Thái mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc rối loạn tâm thần, chiếm hơn 27% dân số trưởng thành. Đáng chú ý, tỷ lệ tự tử đã tăng liên tục trong thập kỷ qua, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng này là áp lực học tập. Giới trẻ Thái Lan, đặc biệt ở nhóm tuổi từ 15 đến 29, đang phải đối mặt với một môi trường giáo dục cạnh tranh khốc liệt. Kỳ vọng cao từ gia đình và nhà trường có thể dẫn đến căng thẳng kéo dài, lo âu và trầm cảm. Bên cạnh đó, nỗi sợ bị bỏ lại phía sau trên mạng xã hội cũng là một yếu tố quan trọng. Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội trở thành thước đo giá trị bản thân của nhiều người trẻ. Việc liên tục so sánh mình với những hình ảnh lý tưởng, thường không có thật, trên mạng xã hội có thể gây ra cảm giác không đủ tốt, cô lập và lo lắng.

Tiến sĩ Kraisit Narukhatphichai, bác sĩ tâm thần và giám đốc điều hành của Bệnh viện Manarom, cho rằng tác động tiêu cực của mạng xã hội, như những bình luận xúc phạm và bắt nạt trên mạng, góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm ở thanh thiếu niên. Bạo lực gia đình là một vấn đề nhức nhối khác, gây ra những tổn thương sâu sắc về mặt tinh thần cho các nạn nhân, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Môi trường gia đình không an toàn, căng thẳng có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng đối phó với áp lực cuộc sống.

Những kỳ vọng xã hội quá mức cũng góp phần vào cuộc khủng hoảng. Xã hội Thái Lan, với những giá trị truyền thống và các chuẩn mực ngầm, đôi khi đặt ra những áp lực lớn lên cá nhân, khiến họ cảm thấy khó khăn khi không thể đáp ứng. Báo cáo Y tế Thái Lan 2025 cũng lưu ý rằng nhóm trung niên (từ 45 đến 59 tuổi) báo cáo mức độ hạnh phúc thấp nhất, cho thấy sự mong manh về cảm xúc trong giai đoạn chuyển tiếp của cuộc sống.

Mặc dù 33% người dân Thái có mức hiểu biết cao về sức khỏe tâm thần, nhưng các quan niệm sai lệch vẫn tồn tại phổ biến. Việc tự tử vẫn bị nhiều người coi là dấu hiệu của sự yếu đuối, phản ánh sự kỳ thị kéo dài đối với các vấn đề tâm lý. Để giải quyết vấn đề này, các chuyên gia khuyến nghị cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ và xóa bỏ những định kiến còn tồn tại.

Các chiến dịch giáo dục công cộng cần được đẩy mạnh để truyền tải thông điệp đúng đắn, giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về các rối loạn tâm thần và khuyến khích người bệnh mạnh dạn tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp. Cải thiện khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần là yếu tố then chốt. Hiện tại, số lượng chuyên gia và cơ sở vật chất chuyên biệt vẫn còn hạn chế. Do đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào việc đào tạo thêm bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học và nhân viên xã hội.

Đối với giới trẻ từ 15 đến 29 tuổi, những người đang đối mặt với áp lực học tập và ảnh hưởng từ mạng xã hội, các chương trình hỗ trợ tâm lý trong trường học và đại học cần được triển khai rộng rãi. Cuối cùng, việc thúc đẩy lối sống lành mạnh thông qua các hoạt động thể chất và tinh thần như yoga, thiền, hoặc trị liệu nghệ thuật cũng sẽ góp phần đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe tâm thần tổng thể của người dân.