Cẩn Thận Với Tấn Công Mạng: Tập Tin Lạ Và Ý Thức Bảo Mật

Ngày 12/6, một chủ thương hiệu túi xách, N.N, đã nhận được một tập tin nén định dạng .RAR từ một người lạ qua Zalo, tự nhận là khách hàng có nhu cầu mua sỉ. Tập tin này có tên ‘Đề nghị báo giá’ và yêu cầu mở ngay để xem nội dung. Tuy nhiên, hành động mở tập tin này đã mở màn cho chuỗi ngày kiệt quệ cả tài chính lẫn tinh thần của N.N.

Khi mở tập tin, hệ thống báo lỗi và không hiển thị gì cả, N.N đã tắt đi và định để hôm sau kiểm tra lại. Tuy nhiên, cú nhấp chuột đó lại chính là cánh cửa cho phép tin tặc cài đặt mã độc vào máy tính. Kẻ gian đã âm thầm chiếm quyền kiểm soát toàn bộ thiết bị của cô mà không để lại bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Trong 7 ngày tiếp theo, N.N vẫn làm việc bình thường, nhưng các thao tác đăng nhập, bao gồm cả cookie, ID và thông tin bảo mật, đều bị theo dõi và ghi lại. Việc để máy tính hoạt động liên tục, không tắt sau giờ làm, cũng vô tình tạo điều kiện cho tin tặc có thời gian truy cập và thao tác không ngừng.

Đến ngày 19/6, tin tặc bắt đầu hành động, chiếm quyền Facebook cá nhân và vô hiệu hóa không thể khôi phục, mất quyền quản lý Business Manager trên Meta, thất thoát tài sản kinh doanh gồm fanpage chính cùng các tài khoản quảng cáo liên kết cùng tài khoản Instagram. Về tài chính, do kết nối thẻ tín dụng với tài khoản quảng cáo, tin tặc đã gắn chiến dịch quảng cáo ảo và trừ tiền trực tiếp từ thẻ. Nền tảng Meta không yêu cầu OTP cho mỗi giao dịch, tạo kẽ hở cho hành vi này.

N.N hoàn toàn không biết mình đã bị tấn công máy tính cho đến khi hàng loạt thiệt hại xảy ra dồn dập vào ngày 19/6. Cảm giác hoang mang bao trùm khi nạn nhân tin rằng bản thân đã thiết lập bảo mật hai lớp đầy đủ và sử dụng mật khẩu phức tạp.

Mãi đến tối ngày 21/6, sau khi nhớ lại tình huống kỳ lạ hôm 12/6 và nhờ một người bạn kiểm tra tập tin ‘báo giá’, sự thật mới được phơi bày: đó chính là một tập tin chứa mã độc, đã giúp tin tặc cài đặt phần mềm điều khiển từ xa và theo dõi mọi hoạt động trong suốt bảy ngày trước khi ra tay.

Theo N.N, điều khiến cô kiệt quệ nhất không chỉ là tài chính mà là tổn thất tinh thần trong suốt hơn một tháng cố gắng vực dậy sau biến cố. Toàn bộ hệ thống kinh doanh, từ fanpage, tài khoản quảng cáo đến kênh Instagram đều bị sập đột ngột, buộc cô phải bắt đầu lại gần như từ con số 0.

Quá trình liên hệ với Meta để khôi phục tài khoản cũng là một hành trình đầy thử thách. N.N chia sẻ hầu hết các biểu mẫu hỗ trợ của Meta đều được xử lý tự động bằng AI, khiến tỷ lệ được con người thật sự phản hồi là rất thấp.

Dưới góc độ kỹ thuật, ông Ngô Tuấn Anh – Tổng giám đốc Công ty An ninh mạng SCS cho biết hình thức lừa gửi các tập tin nén để chiếm đoạt tài khoản khá phổ biến. Kẻ lừa đảo đã lợi dụng lỗ hổng trên phần mềm giải nén WinRAR của nạn nhân, vốn chưa được cập nhật bản vá.

Khi nghi ngờ trở thành nạn nhân của tin tặc, chuyên gia khuyến nghị hành động nhanh chóng để giảm thiểu thiệt hại tối đa. Điều đầu tiên cần làm là ngắt kết nối mạng của máy tính vừa thao tác. Đồng thời, người dùng cần đổi ngay tất cả mật khẩu tài khoản mạng xã hội, email, dịch vụ ngân hàng trực tuyến và thiết lập bảo mật hai yếu tố (2FA).

N.N khuyên mọi người nên cảnh giác với tập tin lạ, tách bạch tài khoản cá nhân và kinh doanh, không đăng nhập tài khoản quan trọng trên máy tính công cộng, mạng hay thiết bị lạ, sao lưu định kỳ tài liệu và luôn có tài khoản dự phòng để có thể làm quản trị viên thay thế trong trường hợp khẩn cấp.

Người dùng hiện đang gặp phải yêu cầu đăng nhập để tiếp tục sử dụng dịch vụ của Facebook. Trong trường hợp quên thông tin tài khoản, có thể nhấn vào mục ‘Quên tài khoản’ để bắt đầu quá trình xác minh và khôi phục mật khẩu. Ngoài ra, nếu chưa có tài khoản trên nền tảng này, người dùng cũng có thể chọn tạo tài khoản mới để tham gia cộng đồng.

Để lấy lại mật khẩu khi quên thông tin, người dùng chỉ cần nhấn vào liên kết ‘Quên tài khoản’ và làm theo các hướng dẫn trên màn hình. Quá trình này thường bao gồm việc xác minh danh tính thông qua địa chỉ email hoặc số điện thoại đã đăng ký. Sau khi hoàn tất, người dùng có thể đặt mật khẩu mới và truy cập lại tài khoản của mình.

Đối với người dùng chưa có tài khoản Facebook, việc tạo tài khoản mới là một quá trình đơn giản và nhanh chóng. Họ chỉ cần cung cấp một số thông tin cơ bản như tên, địa chỉ email hoặc số điện thoại, mật khẩu và ngày sinh. Sau khi điền đầy đủ thông tin và đồng ý với các điều khoản dịch vụ, người dùng có thể bắt đầu sử dụng Facebook và kết nối với bạn bè, gia đình và các cộng đồng khác.

Facebook https://www.facebook.com/ hiện đang là một trong những trang mạng xã hội lớn nhất thế giới, cung cấp nhiều tính năng và công cụ để người dùng kết nối, chia sẻ và tương tác. Với yêu cầu đăng nhập để tiếp tục sử dụng dịch vụ, Facebook đảm bảo rằng chỉ những người dùng đã xác minh danh tính mới có thể truy cập và sử dụng nền tảng.

Trong trường hợp cần hỗ trợ thêm, người dùng có thể tham khảo trung tâm trợ giúp của Facebook https://www.facebook.com/help/ để được hướng dẫn chi tiết về các vấn đề liên quan đến tài khoản và bảo mật.