Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng hàng đầu hiện nay. Hai luồng ý kiến trái chiều đã xuất hiện, với một phía ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, và phía còn lại phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình về vấn đề này. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5km, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.

Tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Trên thực tế, việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản. Di sản thế giới như Kim tự tháp Giza hay Tháp Antelope Canyon đều áp dụng hình thức thu phí này. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận.

Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cư dân địa phương. Thứ ba, chính quyền cần tăng cường quản lý, giám sát việc thu phí để tránh tình trạng lạm dụng, hoặc sử dụng nguồn thu không đúng mục đích.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt, thấu đáo để tấm vé không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Từ đó, việc thu phí tham quan sẽ không chỉ mang lại nguồn thu cho việc bảo tồn di tích mà còn giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị và tầm quan trọng của di sản văn hóa.