Thị trường lao động Việt Nam trong quý 2-2025 đã ghi nhận sự tăng nhẹ về số lượng lao động có việc làm, tuy nhiên nhiều người trẻ vẫn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm phù hợp. Số hồ sơ xin trợ cấp thất nghiệp cũng tăng, với đa số thuộc nhóm không có bằng cấp, chứng chỉ.

Theo bản tin thị trường lao động quý 2-2025 của Bộ Nội vụ, cả nước có 53,1 triệu người tham gia lực lượng lao động, tăng gần 170.000 người so với quý trước. Trong số đó, khoảng 52 triệu người có việc làm, chủ yếu trong lĩnh vực dịch vụ, tiếp theo là công nghiệp – xây dựng và nông – lâm – thủy sản.

Tuy nhiên, số người thất nghiệp cũng tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỉ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, cho thấy nhiều người trẻ vẫn đang chật vật tìm việc trong bối cảnh biến động kinh tế.

Số người nộp hồ sơ xin trợ cấp thất nghiệp trong quý 2-2025 vượt mốc 284.000 người, tăng trên 139.000 người so với quý 1 vừa qua. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn khoảng 51.000 người so với cùng kỳ năm ngoái. Đáng chú ý, tỉ lệ người không có bằng cấp, chứng chỉ chiếm áp đảo trong nhóm này – lên tới gần 64%.

Trong khi đó, các doanh nghiệp đang có xu hướng tuyển dụng chọn lọc và linh hoạt hơn. Khảo sát xu hướng tuyển dụng quý 3-2025 do ManpowerGroup thực hiện cho thấy các doanh nghiệp vẫn duy trì đầu tư vào nguồn nhân lực, bất chấp khó khăn kinh tế toàn cầu. Cụ thể, có 40% nhà tuyển dụng được khảo sát dự kiến mở rộng quy mô và tăng tuyển người.

Các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp cần đẩy mạnh các chiến lược tuyển dụng linh hoạt như sử dụng lao động tự do, bán thời gian hoặc thuê ngoài. Những mô hình này không chỉ giúp doanh nghiệp thích ứng nhanh với biến động, mà còn giảm tải cho đội ngũ và giữ vững hiệu quả vận hành.

Tại Hà Nội, đến cuối tháng 7-2025, các doanh nghiệp đang tuyển dụng nhiều nhân sự ở các vị trí như công nhân sản xuất, dệt may; nhân viên kỹ thuật, kinh doanh, bán hàng, thu ngân, hành chính, văn phòng, tư vấn, chăm sóc khách hàng, bảo vệ, phục vụ… Yêu cầu trình độ đa dạng từ lao động phổ thông đến trung cấp, cao đẳng, đại học.

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn ngành học đã trở thành một quyết định quan trọng cho tương lai. Mới đây, Viện CFA và Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã công bố những phát hiện mới về ngành tài chính và các ngành học khác. Ngành tài chính, vốn được xem là ‘con đường vàng’ đến sự ổn định và thu nhập cao, đang dần mất vị thế trước các ngành học ít được chú ý như dinh dưỡng, xây dựng, nông nghiệp.

Báo cáo của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York đã chỉ ra sự trỗi dậy của các ngành nhân văn, lĩnh vực lâu nay bị xem là ‘kém thực dụng’. Điều này cho thấy thị trường lao động đang có sự dịch chuyển trong tiêu chí tuyển dụng. Theo kết quả khảo sát của Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, các ngành học đại học có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất tại Mỹ bao gồm: Khoa học dinh dưỡng (0,4%), Dịch vụ xây dựng (0,7%), Khoa học động thực vật (1%), Kỹ thuật xây dựng (1%), Giáo dục đặc biệt (1%), Nông nghiệp (1,2%), Giáo dục mầm non (1,3%), Kỹ thuật hàng không vũ trụ (1,4%), Điều dưỡng (1,4%), và Khoa học trái đất (1,5%).

Những số liệu này cho thấy các ngành STEM như khoa học máy tính, từng là điểm nóng tuyển dụng trong suốt giai đoạn hậu đại dịch, cũng ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, nhu cầu tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học xã hội và nhân văn lại đang gia tăng. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang góp phần làm đảo lộn những định hướng nghề nghiệp truyền thống. Nếu trước đây, các ngành công nghệ và tài chính được xem là ‘vùng đất hứa’ thì nay, nhu cầu về tư duy sáng tạo, khả năng giao tiếp, xử lý tình huống – những kỹ năng đặc trưng của khối ngành nhân văn – lại ngày càng được đề cao.

Ông Peter Watkins, Giám đốc cao cấp phụ trách chương trình đại học của Viện CFA, cho rằng AI đang thay đổi cả giá trị của tấm bằng đại học. Ông Robert Goldstein, Giám đốc vận hành của tập đoàn BlackRock, cũng thẳng thắn thừa nhận công ty đang ưu tiên tuyển dụng sinh viên các ngành như lịch sử, văn học Anh – những người có khả năng tư duy tổng hợp, phân tích sâu sắc và linh hoạt trong môi trường công nghệ biến đổi. Trong bối cảnh AI dần đảm nhiệm các công việc mang tính kỹ thuật, khả năng ‘làm người’ – với tư duy phản biện, sáng tạo và cảm xúc – trở thành lợi thế cạnh tranh mới.

Lựa chọn ngành học cần cân bằng giữa đam mê và thực tế. Kết quả khảo sát và số liệu thực tế đều cho thấy sinh viên ngày nay ngày càng thực tế hơn trong việc lựa chọn ngành học. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ nên chọn ngành ‘hot’. Ngược lại, những ngành tưởng chừng ít ‘ăn khách’ lại đang khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên AI.

Thị trường lao động đang không ngừng biến động. Một ngành có thể là ‘ngôi sao’ hôm nay nhưng trở nên dư thừa chỉ sau vài năm. Chính vì vậy, các bạn trẻ cần hiểu rõ thế mạnh, sở thích của bản thân, đồng thời cập nhật thường xuyên thông tin về nhu cầu nhân lực và xu hướng nghề nghiệp trong tương lai. Chọn ngành học không chỉ là bước khởi đầu cho sự nghiệp, mà còn là quyết định chiến lược về đầu tư cá nhân. Trong bối cảnh AI và công nghệ số đang làm thay đổi sâu sắc thị trường lao động, một tấm bằng đại học chỉ phát huy giá trị khi nó được lựa chọn dựa trên sự kết hợp hài hòa giữa đam mê, năng lực cá nhân và hiểu biết thực tế về xu hướng nghề nghiệp.

Học sinh, sinh viên cần hướng tới sự linh hoạt, khả năng thích ứng và tư duy dài hạn – những yếu tố ngày càng được các nhà tuyển dụng đánh giá cao. Để có thể thành công trong tương lai, việc lựa chọn ngành học cần được xem xét một cách nghiêm túc và chiến lược, nhằm đảm bảo sự phù hợp giữa cá nhân và yêu cầu của thị trường lao động đang不断 biến đổi. Các bạn trẻ cần tỉnh táo và sáng suốt trong việc quyết định hướng đi của mình, để có thể thành công và ổn định trong sự nghiệp tương lai.