Chứng mất trí nhớ đang trở thành một vấn đề sức khỏe đáng quan tâm trong thời đại hiện nay, không chỉ giới hạn ở người cao tuổi mà còn ảnh hưởng đến giới trẻ. Sự suy giảm trí nhớ không chỉ đơn thuần do yếu tố tuổi tác mà còn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả lối sống không lành mạnh, căng thẳng kéo dài, hoặc các yếu tố bệnh lý.

Y học cổ truyền Trung Quốc (TCM) đã đề xuất những giải pháp hiệu quả để cải thiện trí nhớ và chức năng não bộ thông qua các phương pháp như bấm huyệt đạo và sử dụng trà thảo mộc. Các chuyên gia y tế tin rằng việc kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền có thể mang lại kết quả tích cực trong việc phòng ngừa và điều trị chứng mất trí nhớ.

Bấm huyệt đạo là một trong những phương pháp được ưa chuộng để tăng cường trí nhớ. Các huyệt đạo thường được sử dụng bao gồm Huyệt Bách hội, Huyệt Phong Trì, Huyệt Thái xung, Huyệt Phong Phủ và Huyệt Thần môn. Theo lý thuyết, việc bấm huyệt có thể giúp thúc đẩy tuần hoàn máu, bổ thận, bổ não, an thần và tăng cường trí tuệ. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất, nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế trước khi thực hiện.

Ngoài ra, chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trí nhớ và chức năng não bộ. Các chuyên gia khuyên rằng nên ăn ít nhất 5 loại trái cây và rau củ mỗi ngày, tiêu thụ cá biển sâu ở mức độ vừa phải và thực hiện chế độ ăn Địa Trung Hải để giúp ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.

Uống trà xanh cũng là một cách đơn giản để bảo vệ não bộ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trà xanh có thể bảo vệ não khỏi bệnh Alzheimer và các chứng mất trí nhớ khác. Polyphenol trong trà xanh được cho là có tác dụng chống oxy hóa, giúp giảm thiểu sự hình thành các mảng amyloid trong não, một đặc điểm của bệnh Alzheimer.

Giảm căng thẳng và rèn luyện trí não thường xuyên cũng là những cách hiệu quả để duy trì trí nhớ và chức năng não bộ. Việc thực hiện các hoạt động thể chất và tinh thần đa dạng, như tập thể dục, thiền, và các trò chơi trí tuệ, có thể giúp cải thiện chức năng não bộ và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tuổi tác.

Cuối cùng, việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế khi cần thiết cũng giúp ngăn ngừa căng thẳng gây hại cho thể chất và tinh thần. Các chuyên gia y tế có thể cung cấp các tư vấn và phương pháp điều trị phù hợp để giúp cải thiện trí nhớ và chất lượng cuộc sống.

Một số loại trà giúp tăng cường trí nhớ cũng được khuyến nghị, bao gồm trà hạt mè óc chó, trà ý dĩ, vỏ quýt, trà đương quy, hoàng kỳ, trà gừng nhãn và trà kỷ tử, khoai mỡ. Mỗi loại trà có công dụng và thành phần khác nhau, phù hợp với từng loại chứng mất trí nhớ. Do đó, nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia trước khi sử dụng để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

Để biết thêm thông tin về các phương pháp cải thiện trí nhớ và chức năng não bộ, có thể tham khảo tại https://www.healthychinese.com/ hoặc tìm kiếm tư vấn từ các chuyên gia y tế có kinh nghiệm.

Nghiên cứu mới nhất được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA) đã đưa ra những phát hiện thú vị về lợi ích của việc nuôi dạy cháu đối với não bộ của ông bà. Cụ thể, những người lớn tuổi từ 50 đến 79 tuổi tham gia vào việc chăm sóc cháu ở mức độ vừa phải, khoảng vài giờ mỗi tuần, có thể giảm nguy cơ sa sút trí tuệ lên đến 24%. Điều này cho thấy rằng việc dành thời gian cho cháu không chỉ mang lại niềm vui cho cả hai bên mà còn có tác động tích cực đáng kể đến sức khỏe não bộ của người lớn tuổi.

Các nhà nghiên cứu đã giải thích rằng việc chăm sóc trẻ nhỏ đòi hỏi người lớn tuổi phải chủ động tham gia vào các hoạt động như trò chuyện, chơi đùa, và tạo ra sự tương tác xã hội. Những hoạt động này không chỉ giúp người lớn tuổi giữ gìn trí nhớ mà còn kích thích não bộ một cách đều đặn và hiệu quả. Thông qua việc tương tác với cháu, người lớn tuổi có cơ hội tiếp cận với thế giới hiện đại thông qua việc học cách sử dụng công nghệ để tăng cường giao tiếp và tra cứu thông tin.

Việc dành thời gian cho cháu không chỉ mang lại lợi ích về mặt nhận thức mà còn giúp xua tan cảm giác cô đơn – một yếu tố nguy cơ lớn của trầm cảm và suy giảm chức năng não ở người cao tuổi. Khi ông bà cảm thấy mình còn vai trò trong gia đình, còn được yêu thương và nhờ cậy, họ có xu hướng sống tích cực và lạc quan hơn. Sự tham gia vào việc chăm sóc cháu cho phép họ cảm thấy cần thiết và có ích, từ đó tăng cường sự tự tin và hạnh phúc.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh rằng việc chăm cháu quá nhiều, đặc biệt là trên 40 giờ mỗi tuần, có thể tạo ra áp lực thể chất và tâm lý không mong muốn. Điều quan trọng là duy trì việc chăm sóc các cháu ở mức độ vừa phải, xem như một hoạt động tăng cường kết nối xã hội và kích thích não bộ, thay vì biến nó thành một gánh nặng. Người già cũng cần có thời gian nghỉ ngơi và tĩnh dưỡng để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần.

Lời khuyên từ các nhà nghiên cứu là người lớn tuổi nên cân bằng việc chăm sóc cháu với các hoạt động khác nhằm duy trì sự đa dạng trong giao tiếp xã hội và kích thích não bộ. Bài viết trên https://jamanetwork.com/ đã cung cấp thông tin chi tiết về nghiên cứu và cách kết quả có thể được áp dụng vào thực tế.

Khi kỳ nghỉ đến và đồng hồ báo thức tắt, cơ thể chúng ta có cơ hội để phục hồi và cân bằng lại sau một thời gian dài làm việc căng thẳng. Trong suốt năm làm việc, chúng ta thường tích lũy một khoản nợ ngủ mãn tính – một sự thiếu hụt về giấc ngủ mà cơ thể cần, đêm này qua đêm khác. Và cơ thể chúng ta đều ghi nhận lại.

Trong kỳ nghỉ, được giải phóng khỏi những khởi đầu sớm và email đêm khuya, các hệ thống nội bộ của chúng ta nắm lấy cơ hội để tái cân bằng. Không hiếm khi ngủ thêm một hoặc hai giờ mỗi đêm trong vài ngày đầu tiên đi vắng. Đó không phải là sự lười biếng; đó là quá trình phục hồi.

Điều quan trọng là giấc ngủ trong kỳ nghỉ không chỉ kéo dài về thời gian. Nó còn thay đổi về cấu trúc. Với ít xáo trộn và ít áp lực bên ngoài, chu kỳ giấc ngủ trở nên đều đặn hơn và chúng ta thường trải nghiệm nhiều giấc ngủ sóng chậm – giai đoạn sâu nhất, có liên quan đến việc chữa lành thể chất và hỗ trợ miễn dịch.

Cơ thể sử dụng cửa sổ này không chỉ để sửa chữa mô mà còn để điều chỉnh trao đổi chất, giảm viêm nhiễm và phục hồi dự trữ năng lượng. Chu kỳ thức – ngủ của chúng ta được điều chỉnh bởi nhịp sinh học, được kiểm soát bởi đồng hồ chính của não – nhân suprachiasmatic trong vùng dưới đồi. Những nhịp điệu này phản ứng với ánh sáng, nhiệt độ và thói quen. Và khi chúng ta quá mệt mỏi hoặc quá kích thích, chúng có thể trôi ra khỏi đồng bộ với môi trường.

Việc ngủ nướng cho phép hệ thống sinh học của bạn tái hiệu chỉnh, sắp xếp lại thời gian nội bộ với ánh sáng ban ngày thực tế. Việc rèn luyện lại này dẫn đến chu kỳ giấc ngủ mạch lạc hơn và sự tỉnh táo ban ngày tốt hơn.

Giấc ngủ nướng trong kỳ nghỉ cũng có liên quan đến việc giảm hormone căng thẳng. Cortisol, được tiết ra bởi tuyến thượng thận, tuân theo một mô hình hàng ngày, đạt đỉnh vào buổi sáng sớm để giúp chúng ta bắt đầu. Căng thẳng mãn tính – từ nhu cầu công việc, đi lại hoặc thông báo liên tục – có thể làm tăng mức cortisol và phá vỡ nhịp điệu này. Khi bạn nghỉ ngơi, sản xuất cortisol trở lại bình thường. Thức dậy mà không có một sự kích thích adrenaline cho phép kiến trúc giấc ngủ (mô hình các giai đoạn giấc ngủ) ổn định, dẫn đến ít gián đoạn và đêm nghỉ ngơi hơn.

Một trong những đặc điểm nổi bật của giấc ngủ trong kỳ nghỉ là sự gia tăng các giấc mơ sinh động – đôi khi đáng lo ngại. Điều này là do một hiện tượng gọi là phục hồi REM. Khi chúng ta thiếu ngủ, não bộ ức chế giấc ngủ REM (rapid eye movement) để ưu tiên các giai đoạn sâu, phục hồi. Một khi áp lực giảm – ví dụ như trong một tuần lễ lười biếng dưới ánh nắng mặt trời – não bộ bù đắp cho REM đã mất, dẫn đến các tậpisodes mơ dài và mạnh hơn. Xa từ việc không quan trọng, giấc ngủ REM rất quan trọng đối với việc củng cố trí nhớ, điều chỉnh tâm trạng và linh活性 nhận thức.

Giấc ngủ cũng ảnh hưởng đến cấu trúc cơ thể. Khi bạn nằm xuống, cột sống của bạn được nghỉ ngơi từ áp lực liên tục của trọng lực. Trong ngày, khi bạn đứng và di chuyển, các đĩa đệm giữa các đốt sống – các miếng đệm mềm, giống như đệm giữa các đốt sống – từ từ mất chất lỏng và trở nên hơi phẳng hơn. Việc ngủ nướng cho phép các đĩa này có nhiều thời gian hơn để tái tạo và trở lại hình dạng ban đầu. Đó là lý do bạn cao hơn một chút vào buổi sáng – và thậm chí cao hơn sau một giấc ngủ dài.

Đồng thời, các vết vi裂 trong cơ, các dây chằng bị căng và các khớp bị quá tải đều có lợi từ các giai đoạn sửa chữa tế bào kéo dài, đặc biệt là trong các giai đoạn giấc ngủ sâu.

Liệu chúng ta có nên ngủ nướng vào mỗi cuối tuần? Không nhất thiết. Mặc dù thỉnh thoảng ngủ nướng có thể giúp phục hồi từ sự thiếu ngủ cấp tính, nhưng việc ngủ quá nhiều – đặc biệt là vượt quá chín giờ mỗi đêm – có thể là một dấu hiệu cảnh báo. Nó liên quan đến một số nghiên cứu về tỷ lệ trầm cảm cao hơn, bệnh tim mạch và tử vong sớm. Mặc dù giấc ngủ dài có thể là một triệu chứng, không phải là nguyên nhân.

Mỗi người đều có nhịp điệu sinh học của riêng mình và điều quan trọng là phải lắng nghe cơ thể. Thỉnh thoảng ngủ nướng có thể giúp ích cho việc phục hồi và tái tạo năng lượng. Hãy để cơ thể bạn làm những gì nó cần làm khi được cho phép.

Mùa thi là giai đoạn thử thách lớn cho các sĩ tử và gia đình. Áp lực học tập và lo lắng về kết quả khiến nhiều phụ huynh tìm đến các loại thuốc bổ não với hy vọng cải thiện trí nhớ và sự tập trung cho con.

Trên thị trường hiện có nhiều loại thuốc và thực phẩm chức năng được quảng cáo là cải thiện trí nhớ và giảm căng thẳng. Thành phần của chúng thường bao gồm vitamin nhóm B, omega-3, và các chiết xuất thảo dược. Tuy nhiên, hiệu quả của chúng đối với người khỏe mạnh vẫn còn là một câu hỏi lớn.

Những rủi ro tiềm ẩn khi tự ý dùng thuốc bổ não

Chưa có bằng chứng khoa học vững chắc nào khẳng định hiệu quả vượt trội của các loại thuốc bổ não đối với người khỏe mạnh. Đa phần các nghiên cứu cho thấy tác dụng của chúng thường rất hạn chế.

Việc tự ý sử dụng thuốc bổ não khi không có chẩn đoán rõ ràng có thể không những không hiệu quả mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Chưa có loại thuốc nào được chứng minh có khả năng giúp tăng cường trí nhớ hay trí thông minh của người bình thường.

Tự ý sử dụng thuốc bổ não, đặc biệt là các loại thuốc không rõ nguồn gốc hoặc thành phần, có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Khi dùng các thuốc bổ não, nhất là dùng kéo dài liên tục dễ gây tình trạng phụ thuộc thuốc.

BSCKI. Nguyễn Huy Hoàng – Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga cho biết: Sử dụng các thuốc tăng tuần hoàn não thường không có hại nhiều. Tuy nhiên, nó cũng làm gia tăng sức ép dẫn đến sự quá tải của gan, thận về lâu dài.

Giải pháp an toàn để tăng cường trí nhớ cho sĩ tử

Thay vì tìm đến thuốc bổ não, phụ huynh và sĩ tử nên tập trung vào những giải pháp đã được khoa học chứng minh là có hiệu quả. Não bộ cần nhiều năng lượng để hoạt động khi trẻ học tập, vì vậy có thể bổ sung thêm các bữa ăn nhỏ trong ngày.

Đảm bảo cung cấp đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ hoạt động tốt, bao gồm protein, carbohydrate phức tạp, chất béo lành mạnh, vitamin nhóm B, vitamin C, E và các khoáng chất. Ưu tiên các thực phẩm tươi ngon, đa dạng như cá, trứng, thịt nạc, rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt.

Giấc ngủ đóng vai trò then chốt trong việc củng cố trí nhớ và phục hồi năng lượng. Sĩ tử nên ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm và duy trì lịch trình ngủ đều đặn. Trong thời gian ôn thi, các em vẫn nên duy trì vận động thể chất thường xuyên.

Tập thể dục nhẹ nhàng giúp tăng cường lưu thông máu lên não, giảm căng thẳng và cải thiện tinh thần. Cần có kế hoạch học tập dài hạn, phân bổ thời gian học tập, vận động và thư giãn hợp lý.

Lời khuyên từ chuyên gia

BSCKI Nguyễn Huy Hoàng khuyến cáo, các bậc cha mẹ không được tự ý cho con sử dụng thuốc tăng tuần hoàn não hoặc tăng kích thích thần kinh trong các dịp thi cử.

Việc dùng thuốc bổ não cần hết sức cân nhắc và phải do bác sĩ, chuyên gia y tế tư vấn. Chính những thay đổi tích cực trong chế độ ăn uống, sinh hoạt và phương pháp học tập mới là những “liều thuốc bổ” an toàn và hiệu quả nhất cho các sĩ tử.