Ung thư vú hiện là một trong những căn bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ Việt Nam. Theo các chuyên gia y tế, việc phát hiện sớm bệnh có thể mang lại tỷ lệ điều trị thành công lên tới 90%. Do đó, việc tầm soát định kỳ, đặc biệt với phụ nữ từ 40 tuổi trở lên, đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh, giảm tỷ lệ tử vong, cũng như giảm thiểu các can thiệp điều trị xâm lấn và tăng khả năng phẫu thuật bảo tồn vú.

Ngày 18.7.2025, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã tổ chức Lễ khai trương hệ thống máy X-quang vú 2D và 3D Fujifilm. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến mới trong chẩn đoán hình ảnh và chiến lược nâng cao chất lượng tầm soát và chẩn đoán sớm ung thư vú tại Việt Nam. Hệ thống này ứng dụng kỹ thuật chụp cắt lớp kỹ thuật số hiện đại, tạo ra hình ảnh nhiều lớp sắc nét. Nhờ đó, bác sĩ có thể phát hiện chính xác cả những tổn thương rất nhỏ.

Đặc biệt, với công nghệ X-quang vú 3D, các bác sĩ có thể phát hiện những vi vôi hóa hoặc tổn thương nhỏ mà X-quang vú 2D truyền thống dễ bỏ sót. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với phụ nữ có mô vú dày – nhóm chiếm tỷ lệ cao tại Việt Nam. Việc đưa vào vận hành máy X-quang vú 3D Fujifilm giúp các bác sĩ tiếp cận người bệnh một cách chủ động – từ phát hiện sớm, xác định chính xác giai đoạn bệnh, cho đến đánh giá đáp ứng và phát hiện tái phát sau điều trị.

Việc sở hữu hệ thống máy X-quang vú hiện đại này thể hiện cam kết của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao cho phụ nữ, đồng thời góp phần vào cuộc chiến chống lại ung thư vú tại Việt Nam. Với công nghệ mới, bệnh nhân sẽ có cơ hội được tầm soát và chẩn đoán sớm bệnh, từ đó có thể điều trị hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Judy Perkins, một kỹ sư sống tại Florida, được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú vào năm 2003. Dù được phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu và cắt bỏ vú, khối u ác tính vẫn tái phát 10 năm sau đó. Lần này, bà được chẩn đoán ung thư giai đoạn 4, có nghĩa tế bào ác tính đã lan sang những bộ phận khác của cơ thể, bao gồm gan.

Ban đầu, bác sĩ tiên lượng Perkins chỉ còn sống được thêm ba năm. “Chồng tôi khi ấy hiểu mức độ nghiêm trọng của tình hình. Các con của tôi, Chris và Charlie, khi đó 13 và 15 tuổi, cũng rất sốc”, bà kể lại, hôm 30/1.

Hiện, Perkins sống khỏe mạnh, không còn tế bào ung thư trong cơ thể như lời bà kể. Đặc biệt, người mẹ đã có thể nhìn thấy các con trai trưởng thành, điều bà không ngờ khi nhận tin dữ vào năm 2013.

Tại thời điểm đó, căn bệnh ung thư của bà tiến triển nặng nề. Dù làm hóa trị để kéo dài sự sống, người phụ nữ vẫn phát triển thêm rất nhiều khối u, trong đó có một khối u lớn như quả bóng tennis trong gan. Chất lượng cuộc sống giảm đến mức Perkins phải dùng morphine, đồng thời bà bắt đầu nghĩ về cái chết và đám tang của mình.

Đối với những người có cơ hội sống sót thấp, bác sĩ thường đề nghị thử nghiệm các phương pháp chữa bệnh mới. Perkins vì thế trở thành người phụ nữ đầu tiên được điều trị khỏi ung thư bằng liệu pháp miễn dịch.

Liệu pháp miễn dịch là một trong những bước phát triển thú vị nhất trong cuộc chiến chống ung thư. Đây là phương pháp được cá nhân hóa giúp tiêu diệt ung thư bằng cách dùng các tế bào miễn dịch của chính bệnh nhân.

Các tế bào sống sẽ được sử dụng như một loại thuốc điều trị bệnh. Chúng được thiết kế để nhận ra các protein đặc biệt của bệnh nhân ung thư hoặc được phân lập có chọn lọc từ khối u bệnh nhân, sau đó phát triển với số lượng lớn trong phòng thí nghiệm rồi truyền lại cho người bệnh.

Như vậy, liệu pháp tận dụng khả năng nội tại của hệ miễn dịch để tìm kiếm và tiêu diệt các tế bào bất thường trong cơ thể. Liệu pháp miễn dịch tế bào có thể ứng dụng để điều trị các khối u rắn mà không làm hại các mô khỏe mạnh.

Cách đây 20 năm, thời gian sống sót trung bình của người có khối u ác tính là khoảng 7 tháng. Nhờ liệu pháp miễn dịch, đến nay tỷ lệ sống sót đã tăng lên 40%.

Bà Perkins bắt đầu điều trị vào tháng 8/2015. Các nhà khoa học thu hoạch một số tế bào miễn dịch chống khối u của chính bà. Những tế bào này sau đó được nhân bản trong phòng thí nghiệm. Đến tháng 12/2015, các bác sĩ tiêm trở lại cơ thể bà 80 tỷ tế bào.

Bên cạnh đó, bà cũng được sử dụng pembrolizumab – một loại thuốc trị liệu miễn dịch dùng để ức chế hoạt động sinh học của các tế bào, cho phép chúng tấn công khối u ung thư mạnh mẽ hơn.

Chỉ trong vài ngày, các khối u của bà Perkins đã nhỏ đến mức có thể ngừng dùng thuốc giảm đau. 5 tháng sau điều trị, kết quả cho thấy khối u tiêu biến hoàn toàn. Bà mô tả đây là “điều kỳ diệu”.

“Phương pháp này đã được sử dụng trong một thập kỷ trở lại đây. Hầu như những người đáp ứng được đều không tái phát ung thư. Tôi không lãng phí thời gian để lo lắng liệu căn bệnh có trở lại hay không. Tôi cảm thấy mình đã được chữa khỏi, điều đó thật tuyệt vời”, người phụ nữ nói.

Thục Linh (Theo Telegraph)

Có thể nhiều người sẽ ngạc nhiên khi biết núm vú nam giới cũng được cấu tạo từ cùng loại mô như ở phụ nữ và có ống dẫn sữa như phụ nữ. Điều này là do sự phát triển từ khi còn trong bào thai.

Tuy nhiên, đàn ông không thể tiết sữa là vì trong quá trình dậy thì, các mô vú được biến đổi thành mỡ. Do đó, khả năng tiết sữa của nam giới mất đi. Trong một số ít trường hợp, núm vú nam giới vẫn có thể tiết dịch. Đây có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Tiết dịch ở núm vú nam giới có thể đủ làm ướt áo sơ mi họ mặc. Thế nhưng, có những trường hợp tiết dịch khó nhận ra hơn, khi mà phải véo hay bóp núm vú thì dịch mới tràn ra ngoài, theo chuyên trang sức khỏe Medical News Today (Anh).

Nguyên nhân gây tiết dịch núm vú sẽ quyết định loại dịch và lượng dịch tiết ra. Các nguyên nhân đó có thể gồm:

Thay đổi hoóc môn tuổi dậy thì

Một số nam thanh thiếu niên có thể bị tiết dịch núm vú trong giai đoạn dậy thì. Hiện tượng này không được nhiều người biết đến nhưng có thể ảnh hưởng cả bé trai và bé gái. Nếu núm vú thường xuyên bị kích thích, chèn ép thì khả năng đẩy dịch tiết ra ngoài sẽ tăng lên.

Khi kết thúc tuổi dậy thì, các hoóc môn trong cơ thể sẽ giảm dần và cân bằng hơn nên hiện tượng này có thể hết. Các thanh thiếu niên cả nam và nữ nếu gặp tình trạng này có thể tìm đến bác sĩ kiểm tra.

Dấu hiệu ung thư vú ở nam giới

Không chỉ phụ nữ mà nam giới cũng có thể bị ung thư vú. Một trong những triệu chứng ung thư vú ở nam giới chính là tiết dịch ở vú. Dịch vú khi đó sẽ có màu trong, xám vàng hay nâu.

Đặc biệt, nếu bị ung thư vú thì thường tế bào ung thư chỉ xuất hiện ở một bên vú. Do đó, tiết dịch núm vú do ung thư cũng sẽ chỉ xuất hiện một bên. Các trường hợp xuất hiện cùng lúc 2 bên vú là rất hiếm.

Thừa estrogen

Một nguyên nhân khác khiến bé trai và nam giới trưởng thành tiết dịch ở núm vú là thừa estrogen. Bé trai sơ sinh có thể nhận lượng estrogen dư thừa từ cơ thể mẹ, khiến bé ngay khi chào đời có thể tiết một lượng ít sữa từ núm vú. Hiện tượng này gọi là tiết sữa ở trẻ sơ sinh, theo Medical News Today.

Dù hiện tượng này sẽ tự khỏi nhưng bố mẹ cũng có thể liên hệ với bác sĩ để con được kiểm tra kỹ lưỡng.

Ung thư vú thường gặp nhất ở nữ giới, với độ tuổi ngày càng trẻ hóa, phần lớn phát hiện ở phụ nữ trước 50 tuổi. ThS.BS Nguyễn Đỗ Thùy Giang (Trưởng khoa Ngoại Vú, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) chia sẻ một số nguyên nhân gây đau vú phổ biến mà phụ nữ có thể tự kiểm tra. Từ đó, chị em kịp thời thăm khám, điều trị phù hợp.

Thay đổi nội tiết tố

Sự thay đổi các hormone kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt là nguyên nhân gây đau vú phổ biến nhất, thường gây đau ở cả hai vú trong vài ngày trước khi hành kinh. Các cách giúp giảm đau bao gồm: hạn chế caffeine (trà, cà phê); chế độ ăn ít chất béo; giảm lượng muối ăn; tránh hút thuốc; uống thuốc giảm đau không kê toa (Acetaminophen như panadol). Bạn có thể hỏi ý kiến của bác sĩ nếu cần chuyển đổi thuốc tránh thai hoặc thuốc điều trị hormone thay thế.

Chấn thương ngực

Chị em có thể kiểm tra những dấu hiệu chấn thương gây đau vú như sưng nặng; có một khối to trong vú, đỏ và nóng tuyến vú một bên; một vết bầm tím trên vú không biến mất sau một vài ngày.

Mặc áo ngực không thích hợp

Các dây áo ngực và thành ngực bị căng quá mức và gây đau vào cuối ngày. Kết quả là ngực bị đau nhức khó chịu, nhất là khi tập thể dục. Chị em nên chọn áo ngực có kích cỡ phù hợp và hỗ trợ tốt theo hình thể.

Có vấn đề ở thành ngực

Thành ngực là vùng cơ, mô và xương bao quanh, bảo vệ tim và phổi. Nguyên nhân phổ biến của đau thành ngực bao gồm cơ bị kéo, viêm quanh xương sườn; chấn thương thành ngực; gãy xương. Nếu bạn cảm nhận cơn đau đến từ thành ngực thì cần kiểm tra sớm.

Cho con bú

Cho con bú đôi khi có thể là nguyên nhân gây đau vú như núm vú bị đau do bé ngậm bú không đúng cách; cảm giác ngứa ran khi cho bé bú (khi sữa bắt đầu chảy về bé); đau nhức núm vú do bị cắn, da khô, nứt nẻ hoặc nhiễm trùng. Trường hợp người mẹ bị đau khi cho con bú, tốt nhất nên trao đổi với bác sĩ. Bác sĩ có thể giúp bạn khắc phục cơn đau, đồng thời duy trì nguồn sữa cho con.

Biến chứng khi đặt túi ngực

Một số chị em gặp biến chứng khi đặt túi ngực (silicone hay nước muối). Nguyên nhân phổ biến gây đau sau phẫu thuật nâng ngực là co thắt bao xơ, khi mô sẹo hình thành quá chặt xung quanh túi ngực. Cơn đau ở vùng này cũng có thể là dấu hiệu cho thấy túi ngực bị vỡ. Hãy trao đổi với bác sĩ về bất kỳ cơn đau nào mà bạn gặp phải để xác định xem nó có liên quan đến túi ngực hay không.

Nhiễm trùng vú

Phụ nữ cho con bú có nhiều khả năng bị nhiễm trùng vú (viêm vú), nhưng đôi khi viêm vú cũng xảy ra ở những phụ nữ không cho con bú. Nhiễm trùng vú có thể gây sốt với các triệu chứng như đau, đỏ, sưng. Nếu bạn nghĩ mình có thể bị nhiễm trùng vú, điều quan trọng là gặp bác sĩ. Điều trị thường bao gồm thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau, đôi khi phải chọc hút lấy mủ của ổ áp xe hoặc nặng hơn là cần phẫu thuật.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể có tác dụng phụ, dẫn đến tình trạng này như Oxymethone điều trị một số dạng thiếu máu; Chlorpromazine điều trị các tình trạng sức khỏe tâm thần. Thuốc lợi tiểu dùng cho bệnh nhân thận, tim và huyết áp cao; liệu pháp nội tiết tố (thuốc tránh thai, thay thế hormone hoặc điều trị vô sinh); digitalis chỉ định trong điều trị cho bệnh nhân suy tim); Methyldopa dùng cho người bệnh cao huyết áp cũng có thể khiến người bệnh căng, nhức vùng ngực. Bạn nên hỏi bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng và tác dụng phụ nếu có.

Nang vú

Nếu một khối u mềm đột nhiên xuất hiện ở vú có thể là nang vú lành tính. Loại này không nguy hiểm và thường không cần điều trị vì chúng có thể tự khỏi sau một vài chu kỳ kinh. Nhưng chị em nên thăm khám để được bác sĩ đánh giá bất kỳ khối u nào trong vú. Để chẩn đoán, bác sĩ có thể đề nghị chụp nhũ ảnh, siêu âm hoặc chọc hút (sang thương nang hoặc đặc). Rút chất lỏng từ u nang cũng là một hình thức điều trị. Nếu u nang không gây khó chịu, người bệnh có thể không cần điều trị.

Ung thư vú

Bác sĩ Thùy Giang dẫn nghiên cứu cho thấy, ung thư vú dạng viêm thường gây đau nhưng hiếm gặp, chiếm từ 1-5% các trường hợp ung thư vú. Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột và tiến triển nhanh chóng. Ung thư vú dạng viêm có thể khiến tuyến vú sưng to rất giống áp xe vú giai đoạn đầu như đỏ hoặc đổi màu, sưng hoặc nặng, đau, da trên vú cũng có thể dày lên hoặc lõm xuống. Ung thư vú dạng viêm rất nguy hiểm, bạn nên đến gặp bác sĩ sớm.

Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2020, có 2,3 triệu phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú và có 685.000 ca tử vong trên toàn cầu. Trong đó, Việt Nam thuộc top đứng đầu thế giới về tỷ lệ mắc ung thư vú, số ca mắc mới là 21.555 và tử vong là 9.000 ca.

Ung thư vú giai đoạn sớm sẽ điều trị hiệu quả và hầu hết bảo tồn được tuyến vú. Tỷ lệ sống còn trên 80% sau 10 năm, tái phát (5-7%), di căn thấp (13%) và tái phát được phát hiện sớm, điều trị ổn định lâu dài. Tự theo dõi triệu chứng, khám tầm soát giúp phụ nữ hiểu được cách chăm sóc sức khỏe và giải quyết các thay đổi sinh lý hay bất thường về bệnh lý của tuyến vú.

Uyên Quyên