Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam vừa ban hành hướng dẫn mới về việc sắp xếp, tinh gọn và hợp nhất các hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ tại cấp tỉnh và cấp xã. Quá trình này cần đảm bảo các quyền và nghĩa vụ hợp pháp của các tổ chức hội theo quy định của pháp luật, cũng như duy trì tính liên tục trong hoạt động và nhiệm vụ của các hội.

Hướng dẫn nêu rõ, việc sắp xếp các hội theo đơn vị hành chính mới cần được thực hiện một cách hợp lý. Cụ thể, các hội hoạt động ở phạm vi cấp tỉnh hoặc cấp xã có cùng tên, lĩnh vực và đối tượng hoạt động, khi hợp nhất sẽ giữ nguyên tên hội cấp tỉnh hoặc xã theo đơn vị hành chính mới. Trong trường hợp một tỉnh hoặc xã có hội hoạt động trong lĩnh vực tương tự, nhưng tỉnh hoặc xã kia không có hội cùng tên và lĩnh vực hoạt động, thì hội hoạt động ở tỉnh hoặc thành phố trước khi sáp nhập sẽ tiếp tục hoạt động theo đơn vị hành chính mới.

Không chỉ tập trung vào việc sắp xếp tổ chức, hướng dẫn của MTTQ Việt Nam cũng đề cập đến việc tinh gọn bộ máy tham mưu giúp việc ở tất cả các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ. Đối với cấp tỉnh, các hội như Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, Hội Nhà văn, Liên hiệp Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị, Liên minh Hợp tác xã, Đoàn Luật sư sẽ thực hiện sắp xếp không quá 2 bộ phận tham mưu giúp việc. Các tổ chức hội khác sẽ sắp xếp để chỉ còn một văn phòng hội tham mưu và giúp việc chung.

Về việc hợp nhất các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, hướng dẫn của MTTQ Việt Nam nêu rõ, đối với những tổ chức hội không thống nhất được việc hợp nhất, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh sẽ trình cấp có thẩm quyền để hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản và tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước sẽ chỉ hỗ trợ kinh phí khi giao nhiệm vụ cụ thể, thay vì giao ổn định hàng năm như hiện nay.

Căn cứ vào tình hình thực tiễn, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh sẽ tham mưu cho Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy sắp xếp và hợp nhất các tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, tính chất và nội dung hoạt động tương đồng theo một trong hai phương án được đưa ra.

Về tài chính, trong năm 2025, nguồn ngân sách nhà nước sẽ được sử dụng theo dự toán đã được phê duyệt cho các hội. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh và cấp xã sẽ làm đầu mối chủ trì, tập hợp lập dự toán, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt và phân bổ để các tổ chức hội quần chúng cùng cấp hoạt động.

Danh sách 30 hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cũng đã được ban hành, bao gồm các hội như Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam, Hội Nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam và nhiều hội khác.

Chiều ngày 23 tháng 7, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQ) và các đoàn thể Trung ương đã tổ chức hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm và trọng tâm công tác 6 tháng cuối năm. Tại hội nghị, các đại biểu đã thảo luận và phản ánh về những vướng mắc trong tổ chức hoạt động của các hội quần chúng.

Phát biểu kết luận hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến, Bí thư Đảng ủy MTTQ và các đoàn thể Trung ương, đã ghi nhận các ý kiến phản ánh về vướng mắc trong tổ chức hoạt động của các hội quần chúng. Ông Chiến nhấn mạnh rằng, việc các tổ chức chính trị – xã hội, hội quần chúng ‘trực thuộc’ MTTQ Việt Nam không có nghĩa là các tổ chức này thoát ly sự quản lý của Nhà nước.

Ông Chiến cho biết, trong thời gian tới, Đảng ủy sẽ xây dựng đề án sáp nhập, tinh gọn các tổ chức hội được Nhà nước giao nhiệm vụ. Quan điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy là các hội quần chúng hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự đảm bảo kinh phí. Nhà nước sẽ giao việc gì thì hỗ trợ việc đó chứ không phải giao ổn định như hiện nay.

Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cũng nhấn mạnh rằng, mục tiêu là sắp xếp lại các hội để không còn 30 đầu mối hội quần chúng như hiện nay. Thay vào đó, các hội sẽ được sắp xếp để có sự hợp lý hơn trong việc vận động và hỗ trợ. Ông cũng đề nghị sau hội nghị, các đảng bộ trực thuộc cần nắm lại tình hình cơ sở và phản ánh, báo cáo cụ thể về việc sắp xếp các hội để Đảng ủy có hướng tháo gỡ, giải quyết.

Cũng trong thời gian tới, Đảng ủy sẽ báo cáo với Bộ Chính trị về Đại hội Đảng bộ MTTQ Việt Nam, các đoàn thể Trung ương, bao gồm báo cáo chính trị, đề án nhân sự và những vấn đề nổi lên cần có ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị.