Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí PLOS One đã đưa ra lời cảnh báo đáng quan ngại về sự hiện diện của hàng nghìn hạt vi nhựa cực nhỏ trong không khí mà chúng ta hít thở hàng ngày, cả trong nhà và ô tô. Những hạt vi nhựa này có kích thước cực nhỏ, chỉ từ 1 đến 10 micromet, thậm chí nhỏ hơn tế bào hồng cầu, và có khả năng xâm nhập sâu vào phổi, tích tụ trong cơ thể, từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng.

Theo nghiên cứu, trung bình một người trưởng thành có thể hít phải khoảng 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày từ không khí trong nhà. Nguồn gốc của những hạt vi nhựa siêu nhỏ này chủ yếu đến từ sự hao mòn của các vật liệu nhựa trong đời sống hàng ngày, bao gồm đồ gia dụng, vải nội thất, rèm cửa, thảm trải sàn, và đặc biệt là các chi tiết trong xe hơi. Sự phân rã của các vật liệu này dưới tác động của nhiệt độ, ma sát và ánh nắng đã góp phần tạo ra một lượng lớn vi nhựa tồn tại trong không khí.

Các chuyên gia y tế đã lên tiếng cảnh báo về những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra do việc tiếp xúc lâu dài với vi nhựa. Một số rủi ro được điểm qua bao gồm rối loạn nội tiết, vô sinh và dị tật bẩm sinh, rối loạn phát triển thần kinh, bệnh tim mạch và ung thư. Đặc biệt, môi trường cabin ô tô được xác định là không gian lý tưởng cho vi nhựa tích tụ, do không gian kín, ít thông gió và chứa nhiều vật liệu nhựa dễ phân rã. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng mỗi mét khối không khí trong xe chứa tới 2.238 hạt vi nhựa, cao gấp 4 lần so với trong nhà ở.

Mặc dù vi nhựa có mặt ở khắp nơi và dường như là một vấn đề không thể tránh khỏi, các chuyên gia vẫn khẳng định rằng mỗi cá nhân có thể giảm thiểu đáng kể mức độ phơi nhiễm nếu thay đổi một số thói quen hàng ngày. Một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả có thể được thực hiện bao gồm tránh sử dụng đồ nhựa dùng một lần, chuyển sang sử dụng ly inox, cốc thủy tinh và hộp đựng bằng thủy tinh thay cho đồ nhựa, không hâm nóng thực phẩm trong bao bì nhựa, mang túi vải khi đi siêu thị và hạn chế sử dụng túi nilon.

Vi nhựa không còn là một vấn đề môi trường xa vời mà đã trở thành một mối nguy rõ ràng đối với sức khỏe cộng đồng. Khi không khí mà chúng ta hít thở mỗi ngày, ngay trong nhà ở hay xe ô tô, đã bị bao phủ bởi hạt nhựa siêu nhỏ, việc nhận thức rõ rủi ro và thay đổi hành vi tiêu dùng là điều cấp thiết. Thông qua việc nâng cao nhận thức và áp dụng các biện pháp phòng ngừa, chúng ta có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của vi nhựa và bảo vệ sức khỏe của mình cũng như của những người xung quanh.

Gần đây, diễn viên Orlando Bloom đã tiết lộ rằng anh đã trải qua một quy trình để ‘làm sạch’ máu của mình, nhằm loại bỏ các vi nhựa và độc tố khác. Quy trình này được gọi là tách chiết tách huyết tương – một phương pháp y tế trong đó máu được lấy ra khỏi cơ thể, ly tâm hoặc lọc để chiết xuất các thành phần nhất định, sau đó trả lại máu vào cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp này như một phương pháp giải độc cho vi nhựa vẫn chưa được chứng minh về mặt khoa học.

Các nhà nghiên cứu về ô nhiễm vi nhựa đã nghiên cứu vấn đề này trong bối cảnh lọc máu – một phương pháp điều trị cứu sống cho bệnh nhân suy thận. Nghiên cứu đã tìm thấy rằng mặc dù lọc máu là một kỳ marvel y tế, nhưng nó cũng có thể có một nhược điểm đáng lo ngại: nó có thể đưa vi nhựa vào máu. Trong một số trường hợp, bệnh nhân đang điều trị lọc máu có thể bị nhiễm vi nhựa trong quá trình điều trị do sự phân hủy của các thành phần nhựa trong thiết bị.

Tương tự như vậy, phương pháp tách chiết tách huyết tương cũng có nguy cơ tương tự khi đưa vi nhựa từ thiết bị vào máu. Hiện tại, không có bằng chứng khoa học được công bố rằng vi nhựa có thể được lọc hiệu quả từ máu người. Do đó, các tuyên bố rằng lọc máu hoặc các phương pháp điều trị khác có thể loại bỏ chúng nên được xem xét với sự hoài nghi, đặc biệt khi các hệ thống lọc chính nó được làm bằng nhựa.

Mặc dù vậy, Bloom có thể đúng khi nghi ngờ rằng cơ thể anh đã hấp thụ nhựa thông qua việc tiếp xúc hàng ngày. Các nhà khoa học đã tìm thấy vi nhựa trong không khí, nước, đất, thực phẩm và thậm chí trong mô người. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ làm thế nào vi nhựa hành xử bên trong cơ thể: liệu chúng tích tụ, tương tác với mô như thế nào và làm thế nào (hoặc có) cơ thể loại bỏ chúng.

Vi nhựa là các hạt nhựa có kích thước từ khoảng 5mm xuống đến 0,1 micron – nhỏ hơn một tế bào hồng cầu. Một số vi nhựa được sản xuất một cách có chủ ý, như các hạt nhựa nhỏ trong các loại tẩy tế bào chết trên mặt. Những loại khác hình thành khi các vật thể nhựa lớn hơn suy giảm theo thời gian do ánh sáng mặt trời, ma sát hoặc ứng suất vật lý.

Ước tính cho thấy người lớn trung bình có thể hấp thụ khoảng 883 hạt vi nhựa – hơn nửa microgram – mỗi ngày. Tuy nhiên, các nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn đã không thiết lập được mối liên hệ giữa việc tiếp xúc với vi nhựa và các bệnh cụ thể. Các nghiên cứu như vậy là cần thiết, nhưng vẫn chưa được hoàn thành.

Tuy nhiên, nghiên cứu ban đầu cho thấy vi nhựa có thể liên quan đến viêm, bệnh tim mạch và tổn thương DNA – một con đường tiềm năng dẫn đến ung thư. Thay vì tập trung chỉ vào cách để loại bỏ nhựa khỏi máu, chiến lược dài hạn hiệu quả hơn có thể là giảm tiếp xúc của chúng ta với nhựa ngay từ đầu.

Câu chuyện của Bloom đã khai thác vào sự lo lắng ngày càng tăng của công chúng: chúng ta đều biết rằng chúng ta đang mang gánh nặng của nhựa. Nhưng việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi nhiều hơn là xu hướng chăm sóc sức khỏe: nó đòi hỏi khoa học nghiêm ngặt, quy định chặt chẽ hơn và một sự thay đổi khỏi sự phụ thuộc vào nhựa trong cuộc sống hàng ngày.