Một chiến dịch đặc biệt đã được Công an tỉnh Thanh Hóa triển khai nhằm triệt phá một đường dây tội phạm tinh vi, do Bùi Quốc Ý, hay còn được biết đến với tên gọi Ý ‘ẻng’, lãnh đạo. Chiến dịch này được thực hiện dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Thiếu tướng Tô Anh Dũng, Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa, và Đại tá Trịnh Văn Giang, Phó Giám đốc, Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an tỉnh.

Chuyên án này bắt nguồn từ mâu thuẫn dân sinh liên quan đến Công ty Bất động sản Đạt – Ý, do Bùi Quốc Ý điều hành, bị tố cáo lấn chiếm hành lang công cộng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của khu dân cư. Một người dân tại Thanh Hóa đã cung cấp thông tin cho một cộng tác viên báo chí để phản ánh về những sai phạm của công ty này.

Khi cộng tác viên này đến văn phòng công ty để thu thập thông tin, anh đã bị một nhóm tám đối tượng hung hãn, dưới sự chỉ đạo của Bùi Quốc Ý, bao vây và hành hung. Điện thoại, máy tính xách tay và toàn bộ tài liệu của anh bị cướp. Nhóm tội phạm còn khống chế anh và đưa anh đến tận nhà một người dân khác để đe dọa.

Trước sự hành hung tàn nhẫn và áp lực, cộng tác viên này buộc phải xin lỗi để được thả tự do. Hành vi hung hãn của nhóm Ý ‘ẻng’ đã khiến người dân phẫn nộ và trở thành ngòi nổ cho một cuộc chiến công lý không khoan nhượng.

Công an tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng vào cuộc và xác lập chuyên án để xử lý hành vi bạo lực và làm sáng tỏ những góc khuất đen tối của nhóm tội phạm núp bóng doanh nhân này. Kết quả là, Bùi Quốc Ý cùng tám người là đồng bọn thân tín đã bị khởi tố và tạm giữ hình sự về các tội danh như bắt giữ người trái pháp luật, cướp tài sản và vi phạm các quy định về kinh tế.

Trong quá trình điều tra, các cơ quan chức năng đã làm sáng tỏ từng mắt xích trong hệ thống tội phạm và đang nhanh chóng thu thập tài liệu về các hành vi vi phạm trong lĩnh vực kinh tế của Bùi Quốc Ý và đồng bọn.

Chuyên án này được đánh giá là một chiến công đặc biệt xuất sắc của Công an Thanh Hóa trong đợt cao điểm đấu tranh phòng, chống tội phạm trong 6 tháng cuối năm 2025. Nó cũng gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng không có góc khuất nào mà công lý không thể chạm tới, không có tội ác nào có thể lẩn trốn trước ánh sáng của pháp luật.

Đến nay, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thanh Hóa đã khởi tố bị can đối với Bùi Quốc Ý và một số đồng phạm về các tội bắt giữ người trái pháp luật và cướp tài sản. Cơ quan chức năng đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án và làm rõ thêm hành vi phạm tội khác của các bị can và các đối tượng có liên quan.

Hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế đang là một chủ đề gây nhiều tranh cãi trong dư luận hiện nay. Mặc dù đây là một cách tiếp cận linh hoạt và hiện đại trong tư pháp, giúp tăng cường tính phục hồi và hiệu quả kinh tế, giảm tải cho hệ thống nhà tù và tòa án; đồng thời khuyến khích người phạm tội khắc phục hậu quả và hợp tác với pháp luật, nhưng nó cũng đặt ra nhiều câu hỏi về công lý, răn đe và niềm tin vào hệ thống pháp luật.

Trong bối cảnh cải cách thể chế và tư pháp, Nghị quyết 68-NQ/TW đã đặt nền móng cho xu hướng “phi hình sự hóa” các vi phạm kinh tế. Để làm rõ hơn vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS Nguyễn Hoàng Hiệp – Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Nghiên cứu Tin học & Kinh tế Ứng dụng, chuyên gia pháp lý về luật kinh tế.

TS Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng, việc giảm án tù đáng kể cho các bị cáo đã nộp lại toàn bộ tài sản chiếm đoạt đang gây ra nhiều lo ngại trong xã hội. Nhiều ý kiến cho rằng, điều này có thể tạo ra tâm lý “cứ phạm tội rồi khắc phục bằng tiền để thoát tội”. Ông nghĩ rằng, nhà nước cần ban hành các quy định hướng dẫn cụ thể về mức độ giảm án tương ứng với tỷ lệ khắc phục hậu quả, mức độ tự nguyện, và thời điểm nộp lại tài sản.

Ông Hiệp cũng nhấn mạnh rằng, việc khắc phục hậu quả không thể và không nên được coi là “tấm vé” miễn tội, vì điều này dễ làm xói mòn niềm tin vào công lý và gây mất công bằng trong xã hội. Khi đã gây ra sai phạm, những người vi phạm phải nhận thức rõ rằng hành động của họ đã vi phạm pháp luật.

Về yêu cầu “không hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế”, ông Hiệp cho rằng đây là một yêu cầu rất đúng đắn, cấp thiết và thể hiện tư duy cải cách mạnh mẽ trong điều hành thể chế kinh tế – pháp lý của Đảng và Nhà nước ta. Muốn vậy, pháp luật cần phân biệt rõ giữa rủi ro kinh doanh, vốn là điều không thể tránh khỏi trong cơ chế thị trường, với hành vi vi phạm pháp luật hình sự, để tránh việc hình sự hóa không cần thiết các quan hệ dân sự, kinh tế.

Ông Hiệp cũng đề xuất rằng, cần hoàn thiện pháp luật dân sự, thương mại và hình sự theo hướng minh bạch, phân định rõ các tiêu chí nhận diện tội phạm kinh tế; ban hành hướng dẫn liên ngành về phân biệt tranh chấp dân sự và hành vi hình sự; nâng cao năng lực chuyên môn của cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, đầu tư; bảo vệ quyền kinh doanh chính đáng, đồng thời không để những kẽ hở pháp lý bị lợi dụng để né tránh trách nhiệm hình sự thật sự khi có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt.

Cuối cùng, ông Hiệp cho rằng, hình thức “phạt tiền thay cho phạt tù” trong một số tội danh kinh tế không chỉ là một lựa chọn chính sách linh hoạt, mà còn là một xu thế tư pháp hiện đại trên thế giới nhằm tăng tính phục hồi và hiệu quả kinh tế trong công tác thi hành án, giảm tải cho hệ thống nhà tù và tòa án, đồng thời khuyến khích người phạm tội khắc phục hậu quả, nộp lại tài sản, hợp tác với cơ quan pháp luật để giải quyết các vụ án được nhanh chóng và đạt hiệu quả cao. Theo dõi thêm thông tin về chủ đề này trên VNEconomy.