Một khám phá đáng kinh ngạc và thú vị đã được công bố vào ngày 2 tháng 8 vừa qua. Loài chuột đá Trường Sơn, vốn được cho là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocen, cách đây hơn 11 triệu năm, đã được ghi nhận rõ ràng qua hệ thống bẫy ảnh tại Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Thông tin này đã gây sự chú ý lớn trong cộng đồng khoa học và bảo tồn.

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, đã xác nhận thông tin này. Theo ông, loài gặm nhấm đặc hữu thuộc họ Diatomyidae đã được phát hiện trong môi trường tự nhiên nhờ vào hệ thống bẫy ảnh hiện đại được lắp đặt trong vườn quốc gia. Việc phát hiện này không chỉ mang lại niềm hy vọng cho nỗ lực bảo tồn loài này mà còn góp phần vào việc nghiên cứu và hiểu rõ hơn về hệ động vật của khu vực.

Loài chuột đá Trường Sơn thuộc họ Diatomyidae, là một phần quan trọng của hệ sinh thái và đa dạng sinh học tại Việt Nam. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc tìm kiếm và bảo tồn các loài động vật quý hiếm và có giá trị khoa học cao. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, với hệ thống động vật và thực vật phong phú, đã một lần nữa khẳng định vai trò của mình trong việc bảo vệ và nghiên cứu đa dạng sinh học.

Đây là minh chứng cho việc sử dụng công nghệ hiện đại trong công tác bảo tồn và nghiên cứu động vật hoang dã. Hệ thống bẫy ảnh không chỉ giúp ghi nhận sự hiện diện của các loài động vật quý hiếm mà còn cung cấp dữ liệu quý giá cho việc nghiên cứu hành vi và sinh thái của chúng.

Phát hiện này hứa hẹn sẽ mở ra một chương mới trong việc nghiên cứu và bảo tồn loài chuột đá Trường Sơn cũng như các loài động vật quý hiếm khác tại Việt Nam. Sự kiện này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ các khu vực bảo tồn thiên nhiên và hỗ trợ cho các nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học.

Trong kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới (UNESCO) tại Paris, Cộng hòa Pháp, một quyết định quan trọng đã được thông qua. Quyết định này liên quan đến việc điều chỉnh ranh giới đáng kể của Di sản Thiên nhiên Thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Sự điều chỉnh này không chỉ dừng lại ở việc mở rộng diện tích mà còn bao gồm việc kết hợp với Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào. Từ nay, di sản này sẽ được biết đến với tên gọi mới là “Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô”.

Di sản này được ghi nhận dựa trên các tiêu chí (viii), (ix) và (x) về địa chất, địa mạo, hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của khu vực này. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt vào năm 2009. Trước đó, di sản này lần đầu tiên được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003, và lần thứ hai vào năm 2015, với diện tích vùng lõi là 123.326ha và vùng đệm là 220.055ha.

Vườn quốc gia Hin Nam Nô của Lào cũng đã được đề cử UNESCO công nhận là phần mở rộng của Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Hồ sơ đề cử được Chính phủ Lào và Việt Nam thống nhất gửi tới UNESCO vào tháng 2/2024. Quá trình thẩm định đã được thực hiện bởi Cơ quan tư vấn của UNESCO là Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN). Quyết định cuối cùng đã được trình lên Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47.

Việc điều chỉnh ranh giới này nhằm mục đích bảo vệ và phát huy giá trị của di sản, bao gồm cả hệ sinh thái và đa dạng sinh học. Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô nằm tại điểm giao thoa của dãy núi Annam và vành đai đá vôi Trung Đông Dương, bắc qua biên giới Việt Nam và Lào. Khu vực này có thể được coi là khu vực karst quy mô lớn, lâu đời nhất ở châu Á, với sự đa dạng của các hệ sinh thái và cấu trúc ngầm.

Việc quản lý Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô sẽ được thực hiện thông qua 2 bản Kế hoạch quản lý riêng biệt. Sự phối hợp giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam với Bộ Thông tin, Văn hóa và Du lịch Lào trong công tác nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện hồ sơ đề cử đã được đẩy mạnh trong những năm gần đây.

Đến nay, Việt Nam đã có 9 di sản thế giới, trong đó có 2 Di sản thế giới liên tỉnh và 1 Di sản thế giới liên biên giới đầu tiên là Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô. Việc UNESCO công nhận di sản này là hình mẫu trong quản lý di sản thế giới liên biên giới, đóng góp kinh nghiệm thực tiễn vào công tác quản lý di sản thế giới theo Công ước1972 về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới của UNESCO.