Trung Quốc đang tăng cường hiện diện tại các vùng biển của mình, bao gồm cả Biển Đông và Hoàng Hải, thông qua các hoạt động nghiên cứu và khảo sát. Đây là động thái gây ra nhiều mối quan ngại từ các nước láng giềng ven bờ.
Đặc biệt, tại Biển Đông, Trung Quốc đã triển khai một nền tảng nghiên cứu nổi trên phao, có khả năng theo dõi các thay đổi trong khí quyển và đại dương, ngay cả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Giàn khoan này được neo ở độ sâu 3.500m dưới mặt nước và được trang bị hệ thống năng lượng lai, kết hợp giữa năng lượng mặt trời, gió, nhiệt và sóng biển.
Trong khi đó, tại Hoàng Hải, Trung Quốc đã triển khai các giàn khoan dầu ngoài khơi và lồng thép hình bát giác khổng lồ để nuôi cá biển sâu. Tuy nhiên, các nước láng giềng như Hàn Quốc đã bày tỏ lo ngại rằng những công trình này có thể được sử dụng cho mục đích quân sự. Hàn Quốc đã yêu cầu Trung Quốc di dời các công trình này nhưng chưa nhận được phản hồi tích cực.
Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tại Washington, các giàn khoan của Trung Quốc tại khu vực biện pháp tạm thời (PMZ) Hàn Quốc – Trung Quốc ở Hoàng Hải có khả năng thu thập dữ liệu có giá trị cho việc phát hiện và điều hướng dưới nước.
Song song đó, Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) đã tiến hành tuần tra sẵn sàng chiến đấu ở Biển Đông, bao gồm cả khu vực bãi cạn Scarborough. Những hoạt động này của Trung Quốc đang làm dấy lên lo ngại về việc thay đổi hiện trạng ở khu vực.
Trước những diễn biến này, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio đã triệu tập cuộc họp của các bộ trưởng ngoại giao Bộ tứ đối thoại an ninh (Quad), gồm Hoa Kỳ, Úc, Ấn Độ và Nhật Bản, tại Washington. Tuyên bố chung của Quad cam kết đảm bảo một khu vực tự do và rộng mở, thúc đẩy sự thịnh vượng cho người dân các nước này và tất cả mọi người trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng lên tiếng về vấn đề này, khẳng định rằng các hoạt động nghiên cứu, khảo sát của nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam mà không được phép của Việt Nam đều vi phạm quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam.