Thị trường tín chỉ carbon đang ngày càng trở thành một phần quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Tại Việt Nam, Nghị định 119/2025 đã được ban hành để đặt nền móng cho việc tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon trong nước. Từ năm 2029, Việt Nam sẽ chính thức áp dụng cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải và hoàn thiện khung pháp lý cần thiết để từng bước tham gia vào thị trường carbon toàn cầu.
Trong giai đoạn đến hết năm 2028, thị trường carbon trong nước sẽ được triển khai theo Nghị định 119, tập trung vào việc xây dựng sàn giao dịch, hệ thống đăng ký quốc gia và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Những bước đi này không chỉ giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính mà còn mở ra những cơ hội mới cho các doanh nghiệp trong việc phát triển bền vững và giảm thiểu tác động môi trường.
Nghị định 119 cũng quy định cụ thể việc tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho các cơ sở phát thải, với lộ trình được chia thành 3 giai đoạn. Giai đoạn 2025-2026, các nhà máy nhiệt điện, cơ sở sản xuất sắt thép, cơ sở sản xuất xi măng thuộc danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính bắt buộc phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính. Đây là bước đầu tiên quan trọng trong việc quản lý và kiểm soát lượng phát thải khí nhà kính từ các nguồn cố định.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan để rà soát, đánh giá, tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hằng năm. Việc này không chỉ giúp Việt Nam có cơ sở pháp lý để quản lý lượng phát thải mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia thị trường carbon quốc tế.
Bên cạnh đó, Nghị định 119 cũng quy định về đối tượng phải đăng ký sử dụng các chất được kiểm soát. Các tổ chức sở hữu thiết bị có chứa các chất được kiểm soát như máy điều hòa không khí, thiết bị lạnh công nghiệp sẽ phải thực hiện đăng ký. Mục đích của quy định này là giúp cơ quan quản lý nhà nước có thể xem xét và phân bổ hạn ngạch sản xuất và nhập khẩu cho các tổ chức theo quy định, đồng thời đảm bảo rằng hạn ngạch sản xuất, nhập khẩu các chất không được vượt quá tổng lượng tiêu thụ quốc gia.
Về cơ cấu tổ chức và quản lý, Bộ Tài chính sẽ là cơ quan chủ trì xây dựng, thành lập sàn giao dịch carbon và xây dựng chính sách tài chính cho hoạt động của thị trường này. Trong khi đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ liên quan tổ chức vận hành sàn giao dịch carbon và tăng cường năng lực cho các đối tượng tham gia thị trường carbon. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, cơ quan ngang bộ và UBND cấp tỉnh là rất cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon và nâng cao nhận thức của cộng đồng về thị trường này.
Tóm lại, Nghị định 119/2025 đã đặt ra những quy định quan trọng và cụ thể để thúc đẩy sự phát triển của thị trường carbon trong nước và giảm thiểu biến đổi khí hậu. Việc triển khai thị trường carbon sẽ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và tham gia vào thị trường carbon toàn cầu, từ đó góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu.
